سید مرتضی هنرمند

ملاک فعل اخلاقی در مکتب اخلاقی اسلام قرب اختیاری است که حسن فعلی و هم فاعلی موجب آن می گردد. حسن فاعلی یعنی خلوص نیت اگر باشد در پذیرش عمل مربوطه تردیدی نیست نیز اگر اصلا نباشد در عدم پذیرش عمل مربوطه تردیدی نیست؛ اما اگر نیت قرب مغشوش گردد بنا بر ظاهر روایاتی مانند «انا خیر شریک» عمل مردود و غیرقابل پذیرش است در حالی که اگر این گونه باشد اکثر انسان ها از کمال و سعادت و رضوان الهی محروم شده و دین اسلام حرجی می گردد و مسلمانان دچار یأس می شوند و مقصود ما از صعوبت حسن فاعلی همین است. در نوشتار حاضر به روش نقلی تحلیلی، چهار راه حل در برابر صعوبت مذکور ارائه شده است: الف. رفع صعوبت با تدقیق در مفهوم شرکت؛ ب. رفع صعوبت با توجه به کیفیت عمل؛ ج. پذیریش صعوبت و جبران آن با فضل و رحمت الهی یا شفاعت معصومیند.تشکیکی بودن مراتب قرب.