1403/11/17

میثم عزیزان مصلح

مرتبه علمی: نا مشخص
ارکید: 0000-0001-6761-0709
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: -
دانشکده: دانشکده ادبیات و علوم انسانی
نشانی: همدان، هنرستان، ۱۸ متری توحید
تلفن: -

مشخصات پژوهش

عنوان
خطاناپذیری علم حضوری و چالش پدیده عضو خیالی (بررسی و پاسخ)
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
علم حضوری محسوس خطاناپذیری پدیده عضو خیالی معرفت پایه
سال 1403
مجله دوفصلنام ۀ علمی پژوهشی پژوهش های عقلی نوین
شناسه DOI
پژوهشگران میثم عزیزان مصلح ، جمال سروش

چکیده

در نظام مبناگرایی برخی فیلسوفان مسلمان، علم حضوری زیربنای سایر معرفت‌هاست. ازجمله ویژگی‌های مهم این معرفت پایه، خطاناپذیری آن است که البته اشکالات متعددی به آن وارد شده است. در این مقاله یکی از این اشکالات، به نام «پدیده‌ی عضو خیالی» بررسی شده است. طبق این اشکال، گاهی مدرِک در برخی اعضای خود احساس درد می‌کند، درحالی‌که فاقد آن عضو است. بنابراین مدرک واجد احساسی غیرواقع نما شده است و چون محسوسات از جهتی مصداق علم حضوری هستند، می‌توان چنین نتیجه گرفت که علم حضوری خطاپذیر است. برای پاسخ به این اشکال تبیین دو مقدمه ضروری است، اولاً وجود ادراک حسی، مغایر با وجود متعلق مادی آن است. ثانیاً این احساس مشتمل بر احساسات متعددی است که از طریق قوای حسی متعدد برای مدرک حاصل شده است. با لحاظ این دو نکته، خطا در پدیده عضو خیالی از دو جهت واقع می‌شود: اول، جایی که وجود ادراک حسی از حیث حکایی اش اعتبار می‌شود و این اعتبار نیز اعتبار عقل است، نه حس. دوم، جایی که عقل درباره روابط بین این احساسات حکمی صادر می‌کند. اگر محسوس ظاهری صرفاً از حیث حضوری بودن و بدون دخالت و اعتبارات عقل دیده شود، خطاناپذیر است.