مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) از گیاهان دارویی با ارزش و انحصاری فلور ایران است. اسانس این گیاه سرشار از ترکیب فنلی کارواکرول و عصاره آن سرشار از اسیدهای فنلی آزاد به ویژه رزمارینیک اسید است، بنابراین از فعالیت بیولوژیکی قابل توجهی برخوردار می باشند. در این پژوهش، تأثیر محلول پاشی روی (در سه سطح صفر یا شاهد، 3/0 و 6/0 درصد با کاربرد سولفات روی) و بُر (در سه سطح صفر یا شاهد، 4/0 و 8/0 درصد با کاربرد اسید بوریک) بر ویژگی های زراعی و فیتوشیمیایی مرزه خوزستانی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد محلول پاشی بُر موجب افزایش ارتفاع بوته، قطر بوته، وزن تر بوته، تعداد شاخه اصلی، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک بوته، وزن خشک ساقه و وزن خشک برگ مرزه خوزستانی می شود. کاربرد روی صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن تر و خشک گیاه و وزن خشک برگ را در مرزه خوزستانی افزایش می دهد. محلول پاشی بُر و روی هر کدام موجب افزایش عملکرد بذر، وزن هزار دانه می شود، در حالی که کاربرد بُر پوکی بذر را نیز کاهش می دهد. عملکرد پیکر رویشی مرزه خوزستانی تحت تاثیر محلول پاشی روی و بُر افزایش چشمگیری یافت. افزون بر این، بازده اسانس نیز تحت تأثیر کاربرد روی و بُر افزایش یافت. این امر موجب افزایش عملکرد اسانس مرزه خوزستانی گردید. در این مطالعه تیمار بُر موجب افزایش کارواکرول به عنوان جزء غالب اسانس مرزه خوزستانی گردید در حالی که محلول پاشی روی هیچ تغییر معنی داری در میزان کارواکرول اسانس ایجاد نکرد.
