داود اخضری

آتش سوزی های سالانه ممکن است بسیاری از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک مراتع را دستخوش تغییر نماید. آگاهی از اثرات آتش سوزی بر جنبه های مختلف یک اکوسیستم به ویژه خاک، جهت مدیریت مراتع پس از آتش سوزی اهمیت دارد. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر آتش سوزی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک سطحی مراتع انجام گرفته است. ابتدا 3 منطقه، شامل زیر اشکوب جنگل بلوط واقع در منطقه ویسیان که تقریبا هر دو سال یکبار در آن آتش سوزی رخ داده، بوته زار واقع در منطقه فراکش که 4 سال پیش در آن آتش سوزی شده و علف زار واقع در منطقه زاغه که 4 سال پیش دچار حریق شده است به عنوان تیمار و در مجاورت این مناطق، سه منطقه هم که در آنها آتش سوزی رخ نداده به عنوان منطقه شاهد انتخاب گردید. مناطق شاهد و حریق از لحاظ شرایط توپوگرافی، محیطی و سایر شرایط مشابه و متجانس می باشند. انتخاب این سایت ها با توجه به تنوع و اهمیت عرصه های مورد آتش سوزی استان به عنوان معرف تیپ های عمده تحت ریسک بالای آتش سوزی صورت پذیرفته است. در هر یک از این مناطق نمونه برداری از خاک به روش سیستماتیک- تصادفی و در 3 عمق 0 تا 5 و 5 تا 10 و 10 تا 20 بعمل آمد. این عمق به عنوان عمق استاندارد و مورد پذیرشF.A.O در مطالعات میدانی در مراتع محسوب می شود . پس از طی این مراحل نمونه های خاک برای اندازه گیری خصوصیات شیمیایی و فیزیکی از قبیل اسیدیته(pH)، شوری(Ec)، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کربن آلی، ازت و بافت به آزمایشگاه منتقل شد. نمونه برداری خاک بصورت مرکب و در طول 5 ترانسکت 200 متری و در هر 100 متر انجام گرفته که با توجه به ابعاد منطقه حریق در امتداد یکدیگر قرار دارند . از هر سایت مورد مطالعه 30 نمونه از عمقهای مختلف برداشت و پس از مخلوط کردن نمونه های هر عمق در هر سایت در هر تیمار 3 نمونه از هر عمق در عرصه آتش سوزی و 3 نمونه از هر عمق در عرصه شاهد در هر سایت را به آزمایشگاه منتقل کردیم که با توجه به سه عمق یاد شده در بالا در مجموع 54 نمونه خاک از هر منطقه و در کل با توجه به سه منطقه تیمار و سه منطقه شاهد 180 نمونه از 60 پروفیل 20 سانتیمتری برداشته شد . آمار و نتایج حاصل از آزمایشات یاد شده پس از پردازش اولیه در محیط نرم افزاری اکسل وارد شده و مورد بررسی و تجزیه مقدماتی قرار گرفت. سپس با استفاده از نرم افزار spss ورژن 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و