یکی از ضرورتهای بارز فضای شهری، فراهم سازی امکان تعاملات اجتماعی و ایجاد فضایی پویا، امن و کارا برای کلیه اقشار جامعه می باشد. توجه به نیازهای زنان در فضای شهری بدلیل روحیه جمعی بالاتر و اهمیت فراوان نقش مادری و همراهی با کودکان در فعالیتهای اجتماعی و تفریحی از ضرورت بالاتری برخوردار است. در شهرسازی اسلامی ایرانی ، محله ها محمل مناسبی برای تعاملات اجتماعی زنان فراهم کرده اند و مکانی امن و پویا برای بازی کودکان با نظارت مادران، استفاده از فضاهای مذهبی فرهنگی مانند مسجد، حسینیه یا امامزاده با سهولت و در کوتاهترین زمان ممکن و پاسخگویی به نیازهای بهداشتی با استفاده از حمام و چشمه برای شستشوی البسه بودند. در حقیقت همه محله ها واجد حیاطی در مرکز محله بودند که به منزله حیاط مرکزی کلیه اهالی محسوب می شد. یکی از موفق ترین نمونه از الگوی محله محور، الگویی بومی به نام الگوی "چمن" در محلات شهر تاریخی همدان می باشد که هنوز هم تعدادی از این محلات باقی مانده و پویایی اولیه خود را حفظ کرده اند. محله مکانی امن و در دسترس با امکان معاشرت با همسایگان به عنوان معاشران آشنا برای فعالیتهای اجتماعی زنان و کودکان فراهم می سازد. نیازهای محیطی اهالی با حضور در فضای باز سبز، نیازهای اجتماعی و فرهنگی با حضور در فعالیتهای فرهنگی مذهبی و نیازهای اقتصادی اهالی چمن با خرید آسان و مطمئن برآورده می شود. تجمع نیازهای ضروری اهالی در محله، استفاده از سیستم حمل و نقل و هزینه های ناشی از آن را بسیار کاهش می دهد. هدف این پژوهش احیای الگوی محله در طراحی شهر به عنوان الگویی کارا در بالا بردن روحیه جمعی در اهالی محله بخصوص زنان که ساعات بیشتری در آن حضور دارند می باشد. روش پژوهش بررسی موردی محله های بومی شهر همدان با رویکرد تاریخی تفسیری می باشد. الگوی محله محور در شهر ساختاری پاسخگو به نیازهای انسانی و پایدار در تمامی جنبه های پایداری محیطی، اجتماعی و اقتصادی می باشد.
