فضاهای باز بومی محلهای همدان به مثابه حیاط نیمهخصوصی- نیمهعمومی محلههای بومی شهر و فضای مکث پویایی برای تعامل و حضور زنان و کودکان در محله محسوب میشود. از آن جا که فرهنگ آپارتماننشینی، فضاهای باز خصوصی را به فضاهای حرکتی پیاده و سواره تبدیل کرده است؛ بازشناسی و احیای الگوی فضای باز بومی محلهای همدان )الگوی چمن( میتواند امکان حضور و تعامل زنان را در فضاهای باز امن محله فراهم سازد و پویایی محله و سالمت اجتماعی زنان و کودکان را ارتقا بخشد. هدف پژوهش کشف و احیا ساختار کالبدی الگوی چمن به عنوان الگویی کارا در تناسب با نیازهای زنان است. روش پژوهش، بررسی موردی پنجاه محله بومی شهر همدان با رویکرد تاریخی- تفسیری و سپس بررسی میدانی ده محله اصیلتر با رویکرد مشاهده و بر اساس تهیه شناسنامه میباشد. بر اساس نتایج پژوهش شکل ساختاری این میدانچهها ذوزنقه مسطح با مساحتی بین 1000 تا 1280 متر با کشیدگی شمالی جنوبی یا با چرخش مختصری حول این محور گزارش میشود. فضای ذوزنقهای با کشیدگی طولی 42 تا 65 متر، متوسط عرض 19 تا 25 متر و با ارتفاع سه تا هفت متر گستردگی بیشتری دارد. تعداد مجموع درختان و درختچههای این فضای باز بومی محلهای بین 20 تا 30 اصله با شیوع گونه توت و زبان گنجشک در میان درختان و کاج در میان درختچهها است. سیستم آبرسانی محله با قنات در محلههای بزرگتر و چشمه در محالت کوچکتر بوده است. تعداد واحدهای تجاری 11 تا 23 باب کارگاه تولیدی و بورس صنفی به تناسب ابعاد محله مشهود است. الگوی محلهمحور چمن میتواند برآورده کننده جامع نیازهای محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زنان باشد.
