ایمان پژوهان

مناطق حاشیه‌‌ای جاده‌های بین شهری همیشه با مشکلاتی مانند ترافیک و آلاینده‌های زیست‌محیطی زیادی روبه‌رو هستند که باعث تولید گازهای گلخانه‌ای به‌خصوص ترکیبات کربنی مانند دی‌اکسیدکربن می‌شود. زیست‌بوم‌های مختلف نقش متفاوتی در جذب کربن اتمسفری دارند لذا هدف از انجام این تحقیق برآورد میزان ذخیره کربن آلی خاک در اطراف جاده ملایر- همدان در چهار کاربری جنگلکاری، کشاورزی، باغ و مرتع است. بدین‌منظور در هر کاربری 10 نمونه خاک در دو عمق 0 تا 15 و 15 تا 30 سانتی‌متری به‌طور تصادفی سیستماتیک برداشت شد. مشخصه‌های بافت، جرم مخصوص ظاهری، ماده آلی، هدایت الکتریکی و واکنش خاک طبق دستورالعمل‌های استاندارد سنجیده شدند. نتایج نشان داد که میانگین ذخیره کربن خاک در کاربری‌های کشاورزی و باغ در عمق اول به‌ترتیب با 64/5 و 54/3 تن در هکتار بیشترین مقدار ذخیره کربن و کاربری‌های جنگلکاری و مرتع نیز به‌ترتیب با 07/3 و 55/2 تن در هکتار کمترین مقدار را به‌خود اختصاص داده‌اند. همچنین در عمق دوم کاربری‌های کشاورزی و باغ به‌ترتیب با 46/12 و 10/10 تن در هکتار بیشترین مقدار و کاربری‌های جتگلکاری و مرتع نیز به‌ترتیب با 42/8 و 34/6 تن در هکتار کمترین مقدار ذخیره کربن را داشته‌اند. نتایج همبستگی بین مقادبر کربن آلی با مشخصه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک نشان داد که فقط در کاربری کشاورزی ارتباط معنی‌دار منفی با درصد رس خاک در سطح 95 درصد وجود داشت. درکل نتایج این پژوهش نشان داد که کاربری‌های کشاورزی و باغ به‌ترتیب با 10/18 و 64/13 تن در هکتار بیشترین ذخیره کربن را در مجموع دو عمق خاک داشته‌اند.