محبوبه ضرابی

این مطالعه با هدف بررسی، اثر سطوح بافت خاک (لومی رسی و شنی لومی)، کود دامی (صفر و 2 درصد) و گوگرد عنصری (صفر، 25/0 و 5/0 درصد) به همراه باکتری تیوباسیلوس (3 گرم در کیلوگرم خاک) بر فراهمی فسفر و جزء بندی فسفر معدنی، در دو خاک آهکی با کاربری باغ انگور، در طول 90 روز انکوباسیون انجام شد. در طول دوره انکوباسیون، هر هفته (12 هفته) نمونه برداری انجام و غلظت فسفر فراهم خاک اندازه گیری شد. در ابتدای دوره (هفته اول) و انتهای دوره (هفته 12) انکوباسیون، pH، EC، درصد گچ و آهک خاک ها نیز اندازه گیری شده و بر روی نمونه های هفته اول و هفته آخر (هفته 12) جزءبندی فسفر معدنی صورت گرفت. در خاک های شاهد و تیمار شده، در ابتدا و انتهای دوره انکوباسیون، با افزودن گوگرد عنصری، EC و درصد گچ افزایش یافت و بیش ترین افزایش در سطح 5/0 درصد گوگرد عنصری مشاهده شد، تغییرات pH و درصد آهک قابل توجه نبود. افزودن گوگرد عنصری و کود دامی موجب افزایش غلظت فسفر فراهم در خاک های تیمار شده نسبت به خاک شاهد، در ابتدا و انتهای دوره انکوباسیون شد. بیش ترین فراهمی فسفر در هفته اول انکوباسیون، در خاک های تیمار شده با سطح 25/0 درصد گوگرد عنصری + کود دامی مشاهده شد. در هفته آخر انکوباسیون، بیش ترین فراهمی فسفر در خاک لومی رسی تیمار شده با سطح 25/0 درصد گوگرد عنصری + کود دامی و در خاک شنی-لومی تیمار شده با کود دامی مشاهده شد. در خاک لومی رسی تیمار شده با سطوح 25/0 و 5/0 درصد گوگرد عنصری، افزودن کود دامی، باعث تغییر سرعت تغییر شکل فسفر (ضریبb معادله توانی)، به ترتیب از 226/0 به 166/0 و 168/0 به 138/0 میلی گرم بر کیلوگرم در روز شد. نتایج نشان داد که افزودن کود دامی به همراه گوگرد عنصری، می تواند موجب افزایش فراهمی فسفر در خاک لومی رسی شود و اثر افزودن 25/0 درصد گوگرد عنصری، بیشتر از 5/0 درصد گوگرد عنصری به دست آمد. در خاک شنی لومی تیمار شده با سطوح 25/0 و 5/0 درصد گوگرد عنصری، افزودن کود دامی، اثر مثبتی بر سرعت تغییر شکل فسفر در خاک نداشت. در هر دو خاک، کاربرد سطوح مختلف گوگرد عنصری و کود دامی، در هفته اول و هفته آخر انکوباسیون، باعث افزایش جزء دی کلسیم فسفات و اکتاکلسیم فسفات و کاهش جزء فسفات آلومینیوم و آپاتیت شد و در افزایش حلالیت کانی های فسفاته و افزایش فراهمی فسفر موثر بود و سطح 25/0 درصد گوگرد عنصری و سطح 2 در