یکی از روش های کنترل آلودگی فلزات سنگین استفاده از کانی های جاذب است. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر عناصر نیکل و روی بر خصوصیات شیمیایی و ساختاری کانی های سپیولیت و ورمی کولیت است. برای این منظور، از رس ورمی کولیت و سپیولیت و یک خاک شنی استفاده شد. جهت آزمایش جذب، از چهار تیمار (ورمی کولیت، ورمی کولیت+خاک شنی، سپیولیت و سپیولیت+ خاک شنی) با شش غلظت 0، 0001/0، 0005/0، 005/0، 01/0و 05/0 مولار نیترات روی ، در محلول زمینه ای نیترات سدیم (01/0 مولار با 5pH=) استفاده شد و سپس داده های بدست آمده با معادلات فروندلیچ، لانگ مویر و تمکین برازش داده شدند. به منظور تعیین اثر آلاینده بر حدود آتربرگ و مقاومت برشی، نمونه های رس با دو غلظت (05/0 و 0005/0 مولار نیترات روی و نیکل) به مدت یک و سه ماه در دمای 25 درجه سانتی گراد در انکوباتور نگهداری شدند. نتایج مطالعه نشان داد که جذب نیکل توسط دو کانی، به کمک معادله لانگ مویر توصیف شد، اما در مورد عنصر روی معادله فروندلیچ داده ها را به خوبی توصیف کرد. نتایج ایزوترم های جذب نشان داد که عنصر نیکل در کانی رسی سپیولیت دارای جذب بیشتری نسبت به ورمی کولیت است اما عنصر روی توسط کانی ورمی کولیت با جذب بیشتری نسبت به سپیولیت همراه است. هر چه غلظت آلاینده افزایش می یابد در هر دو رس، با کاهش شدت طول موج همراه بوده و منجر به افزایش فاصله بین لایه ها شده است. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت آلاینده روی و نیکل و مدت زمان انکوباسیون، صفحات کانی از هم فاصله گرفته و در نتیجه ساختار کانی تغییر کرده است. نتایج SEM تایید کننده میزان جذب هر دو عنصر روی و نیکل بوده است. با افزایش غلظت آلاینده حد روانی و خمیری کاهش و مقاومت برشی افزایش یافته است. به طور کلی نتیجه گیری می شود که حضور آلاینده ها در ساختار فیزیکی و شیمیایی رس ها اثر گذار است و این عامل تایید کننده نقش رس در جذب بالای آلاینده ها می باشد.
