سهیلا سادات هاشمی

تغییر کاربری اراضی، ویژگی های شیمیایی خاک و لذا کیفیت آن را تحت تأثیر قرار می دهد. تغییر غیر اصولی کاربری اراضی و پوشش زمین به خصوص در کشورهای کم تر توسعه یافته باعث تشدید تخریب اراضی خواهد شد. با توجه به گستردگی تغییر کاربری اراضی مرتعی در منطقه مورد مطالعه و به منظور حفظ حاصل خیزی و افزایش بهره وری خاک در کشاورزی پایدار، آگاهی از تأثیر کاربری اراضی برخصوصیات مختلف خاک و بررسی تغییرات خصوصیات خاک پس از تغییر کاربری بسیار مهم می باشد. در این تحقیق به مطالعه اثر تغییر کاربری بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک های دشت کنگاور، پرداخته شد. برای انجام این مطالعه یک خاکرخ با کاربری مرتع و یک خاکرخ با کاربری زراعی در فاصله 235 متر از یکدیگر حفر گردید و خاک های تحت بررسی بر اساس Soil taxonomy و WRB رده بندی شدند و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها اندازه گیری و تفاوت آنها مورد پژوهش قرار گرفت. با تشریح خاکرخ ها، خاک اراضی مرتعی بر اساس Soil taxonomy، Calci Xerolls، بر اساس WRB، Calcic Kastanozems (Clayic) و خاک اراضی زراعی بر اساس Soil taxonomy، Typic Calcixerepts و بر اساس WRB، Haplic Calcisols (Clayic) طبقه بندی شدند. نتایج تحقیق نشان داد، تغییر کاربری اراضی از مرتع به زراعت، کاهش میانگین رس و افزایش میانگین شن و سیلت لایه ها را در پی داشته است. مقدار رس لایه سطحی در خاکرخ زراعی بیشتر از خاکرخ مرتعی بود. تغییر کاربری همچنین موجب، کاهش میانگین مقدار pH، کربنات کلسیم معادل، EC و مواد آلی لایه ها شده بود. در هر دو خاکرخ با افزایش عمق، مقدار کربنات کلسیم معادل افزایش، مقدار ماده آلی کاهش و مقدار EC افزایش یافته بود. مقدار pH در خاکرخ زراعی با افزایش عمق تغییرات کمتری نسبت به خاکرخ مرتعی داشت.