زهرا وارسته خانلری

بهمنظور بررسی رهاسازی عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم از انواع بیوچار، آزمایشی بهصورت طرح کام لاا تصادفی در سه تکرار انجام شد. از بیوچارها در 2 درصد وزنی استفاده گردید. تیمارهای آزمایش شامل خاک شاهد ) CS ،) خاک+بیوچار ضایعات انگور ) GSB (، خاک+ بیوچار پوسته قهوهای گردو ) NSB ( و خاک+ بیوچار کاه و کلش گندم ( WSB ( بود. نمونهها حدود چهار ماه انکوباسیون و نمونهبرداری از زمانهای 0 ، 7 ، 14 ، 28 ، 42 ، 56 ، 88 و 120 روز صورت گرفت. نتایج نشان داد افزودن بیوچار موجب افزایش معنیدار غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در تمام تیمارها در مقایسه با خاک شاهد شد. غلظنت نیتروژن از 7 / 766 میلیگرم بر کیلوگرم در خاک شاهد )میانگین کل زمانها( به 2 / 1272 میلیگرم بر کیلوگرم در تیمار GSB ، 7 / 1366 میلیگرم بر کیلوگرم در تیمار WSB و 9 / 1488 میلیگرم بر کیلوگرم در تیمار NSB رسید. غلظنت فسفر از 5 / 44 میلیگرم بر کیلوگرم در خاک شاهد )میانگین کل زمانها( به 1 / 79 میلیگرم بر کیلوگرم در تیمار GSB ، 1 / 67 میلیگرم بر کیلوگرم در تیمار WSB و 8 / 70 میلیگرم بر کیلوگرم در تیمار NSB افزایش یافت و غلظت پتاسم در خاک شاهد از 0 / 103 میلیگرم بر کیلوگرم به 5 / 656 ، 8 / 293 و 6 / 125 میلیگرم بر کیلوگرم به ترتیب در تیمار GSB ، WSB و NSB رسید. تیمار WSB و NSB به ترتیب به طور میانگین 0 / 52 و 5 / 50 درصد از نیتروژن خود را طی 120 روز آزاد کردند در حالیکه تیمار GSB بهطور میانگین فقط 6 / 28 درصد از کل نیتروژن خود را آزاد کرد. ترتیب رهاسازی نیتروژن از تیمار بیوچار به این صورت بود: WSB≥ NSB> GSB . با توجه به انتشار فسفر، کارآمدترین تیمار NSB و ناکارآمدترین تیمار GSB بود. ترتیب رهاسازی فسفر از تیمار بیوچار به این صورت بود: NSB> WSB> GSB . مقدار پتاسیم قابل دسترس در تیمار GSB )بهطور میانگین 7 / 6 - 3 / 2 برابر( بیشتر از سایر تیمارها بود. بالاترین میزان انتشار در تیمار GSB مشاهده شد. ترتیب رهاسازی پتاسیم از تیمار بیوچار به این صورت بود: GSB> WSB> NSB . نتایج طیف مادون قرمز نشان داد که انحلال آمیدهای حاوی نیتروژن، مکانیسم اصلی انتشار N میباشد. کاهش pH ناشی از نیتریفیکاسیون موجب انحلال Ca-P از بیوچار شده و موجب افزایش رهاسازی فسفر گردیده است.