الگوی حیاط مرکزی در معماری گذشته ما اتفاقی حکیمانه بوده و به طور فراوان ای پاسخگوی جنبه های زندگی انسان آن زمان بوده است که علاوه بر اینکه می تواند دررسیدن به مفهوم سکونت تأثیرگذار باشد، راهکارهایی را برای نزدیک کردن شرایط زندگی در خانه های امروزی به شرایط مطلوب زندگی در اختیار ما قرار می دهد. باوجود حیاط مرکزی فضاهای سکونتی نیز با بهره گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط شکل می گیرند همچنین تناسبات حیاط مرکزی نقشی پررنگ در تعیین میزان انرژی تابشی جذب شده در سطوح مختلف حیاط دارد. شناخت الگوی بهینه حیاط مرکزی در مناطق مختلف کشور نیازمند انجام اطلاعات جدید در میزان سایه اندازی الگوهای مختلف حیاط با تناسبات گوناگون است. برای رسیدن به این مقصد تلاش شده تناسبات مختلف حیاط در مسکن سنتی همدان شناسایی و میزان سایه دریافتی در سطوح مختلف حیاط در الگوهای مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد. جهت انجام این تحقیق نمونه های مختلف حیاط توسط برداشت های میدانی تعیین شده و با استفاده از شبیه سازی سه بعدی الگوها، سایه حاصل از ابعاد بر روی سطوح مختلف در ماه های مختلف سال اندازه گیری شده و با مقایسه میزان سایه حاصل از هر نمونه با جدول نیاز اقلیمی استان همدان، بهترین نمونه ازنظر مواقع نیاز به سایه و آفتاب معرفی شده است. استفاده از این الگوی بهینه موجب افزایش سایه بر سطوح حیاط، کاهش بار سرمایشی ساختمان، کاهش دمای جداره ها و افزایش آسایش ساکنین می شود.
