علیرضا ایلدرمی

زمین لغزش یکی از مهم ترین عوامل فرسایش خاک و بلای طبیعی است که سالانه خسارت های جانی و مالی فراوانی به کشور وارد می­کند. از این رو ­امروزه در بررسی ناپایداری دامنه ها به شاخص­های ریخت زمین ساخت (مورفوتکتونیک) و مدل­های پهنه­بندی خطر زمین لغزش­ها توجه می شود. هدف از این بررسی پهنه­­بندی خطر زمین لغزش­ در حوضه آبخیز سد چراغ ویس کردستان با استفاده از مدل IRAT­­ و LNRF و مقایسه ی تطبیقی آن­ها با بهره­گیری از جدول های متقاطع و ­شاخص­های ارزیابی پهنه­بندی خطر زمین لغزش است. نتایج ارزیابی شاخص­های مدل­IRAT نشان می­دهد که 77/77% از لغزش­ها در طبقه ی شدید زمین ساختی است، و در مدل LNRF 64/05%در ناحیه هایی است که امکان آن شدید و منطبق بر زیرحوزه­­هایی است که بیش ترین تعداد و تراکم لغزش آن ها زیاد است. بیش از 91/64% از مساحت کل لغزش­ها در محدوده ی خطر ناپایداری زیاد و در فاصله ی کم تر از 1000 متر بوده است. تحلیل روش جدول های متقاطع نشان می­دهد که تطابق هر دو مدل پهنه­بندی در ارزیابی طبقه ی متوسط خطر پذیرفتنی است، ولی در طبقه ی خطر شدید به دلیل هم خوانی گسل­ها با لغزش­ها، مدلIRAT دقت بیش تری دارد. مقدار مجموع کیفیت در مدل LNRF ­به مقدار 2/16%­ نشان می­دهد که عمل کرد مدل­ برای پهنه­بندی خطر زمین­لغزش در آبخیز سد چراغ ویس کردستان بهتر است. ­پیشنهاد می­شود که هر تغییر کاربری زمین و برنامه­ریزی برای بهره­برداری از سیمای سرزمین حوضه سد با توجه به نقشه ی پهنه­بندی خطر زمین لغزش انجام شود.