یکی از عوامل مهم که در تعیین ظرفیت باربری تیرهای مرکب نقش مهمی ایفا می کند، عرض مؤثر آن ها است. از عوامل تأثیرگذار بر عرض مؤثر می توان به نسبت عرض دال به طول دهانه (S/L)، تعداد و صلبیت گل میخ ها و نیز مقاومت مصالح به کار گرفته شده در تیر اشاره نمود. علی رغم مطالعات فراوانی که درباره عرض مؤثر تیرچه های مرکب صورت گرفته است، هنوز شاه تیر های موجود در سیستم سقف های مرکب -بنا به دلایلی و در جهت اطمینان- غالبا" به صورت غیرمرکب و بدون لحاظ کردن اثر دال بتنی طراحی می شوند که این امر می تواند منجر به غیراقتصادی شدن طرح گردد. با توجه به اینکه تا کنون عرض مؤثر این قبیل شاه تیرها بررسی نشده است، در این مقاله عرض مؤثر شاه تیرهای مرکب در قاب های ساختمانی ساده ابتدا با فرض رفتار الاستیک- خطی از طریق روش اجزای محدود و به کمک نرم افزار آباکوس مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای این منظور، تعدادی شاه تیر مرکب با نسبت های S/L مختلف به صورت دو سر مفصل (تحت بارگذاریهای متمرکز و گسترده) با توجه به تقارن و یا عدم تقارن پانل های مجاور و همچنین با در نظر گرفتن اثر تیرچه های فرعی مرکب، تحلیل شده و تغییرات مقادیر عرض مؤثر آنها در طول دهانه محاسبه گردید. در ادامه، جهت بررسی اثر ترک خوردگی و خرابی دال بتنی در میزان عرض مؤثر این نوع از شاه تیرها، تعدادی از نمونه ها به روش غیرخطی نیز تحلیل شده و عرض مؤثر آنها مجددا" محاسبه گردید. مقایسه مقادیر عرض مؤثر بدست آمده از تحلیل عددی با مقادیر پیشنهادی مبحث دهم از مقررات ملی ساختمان ایران نشان می دهد که این قبیل شاهتیرهای مرکب -حتی با وجود اثرات تیرچه های مرکب متعامد و عملکرد دوجهته دال بتنی- قادر به تامین عرض مؤثر پیشنهادی مقررات ملی ساختمان بوده و می توان آنها را بصورت مرکب تحلیل و طراحی نمود.
