علی نوری

این پژوهش با هدف تدوین یک طرح برنامه درسی برای ارتقاء سواد هوش مصنوعی دانشجویان علوم تربیتی و تربیت معلم انجام شد. در مرحله اول، از طریق روش مرور دامنه‌ای برای استخراج و تفسیر داده‌ها از پژوهش‌های منتشر شده در حوزه برنامه درسی و هوش مصنوعی، با استفاده از رویکرد پریزما صورت گرفت و ابعاد و مؤلفه‌های اصلی سواد هوش مصنوعی شناسایی شدند. در مرحله دوم، با روش پیمایش کیفی از طریق پرسشنامه بازپاسخ چارچوب اولیه استخراج شده طرح برنامه درسی آموزش سواد هوش مصنوعی، از نظر متخصصین حوزه‌های آموزش، برنامه درسی و هوش مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفت تا طرح اولیه اصلاح شده و بهبود پیدا کند. در نهایت طرح برنامه درسی آموزش سواد هوش مصنوعی بر اساس الگوی برنامه درسی مسئله‌محور و الگوی اکر جهت استفاده دانشجویان علوم تربیتی و تربیت معلم آماده شد. طرح برنامه درسی ارتقاء سواد هوش مصنوعی دانشجویان علوم تربیتی و تربیت معلم شامل مؤلفه‌های منطق، هدف، محتوا، فعالیت‌های یادگیری، نقش معلم، گروه‌بندی، مواد و منابع، زمان، محیط‌های آموزشی و ارزشیابی است. این مؤلفه‌ها بر آشنایی دانشجویان با مفاهیم و نکات پایه (مانند یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی)، درک اثرات اجتماعی و اخلاقی فناوری هوش مصنوعی در آموزش و کاربرد عملی ابزارهای هوش مصنوعی در آموزش به‌ویژه آموزش عالی تأکید کردند. نتایج همچنین نشان داد که گنجاندن هوش مصنوعی در برنامه درسی باید به‌صورت تلفیقی در تمام دروس رشته‌های تربیتی باشد. این پژوهش گامی نوین در جهت ادغام هوش مصنوعی با علوم تربیتی محسوب می‌شود و می‌تواند به‌عنوان الگویی برای توسعه برنامه‌های درسی هوشمند در دیگر رشته‌های دانشگاهی نیز مورد استفاده قرار گیرد. یافته‌های این مطالعه، علاوه بر تأثیرات کاربردی در بهبود کیفیت آموزشی، به سیاست‌گذاران، مدیران آموزشی و متخصصان تربیتی کمک می‌کند تا از ظرفیت‌های گسترده هوش مصنوعی در طراحی آموزش‌های نوین بهره‌برداری کنند.