در این تحقیق، با استفاده از بعضی روشهای قطعی و زمینآمار از قبیل کریجینگ، فاصله معکوس، چندجملهای موضعی و توابع پایه شعاعی، تغییرات فصلی و مکانی عنصر کادمیوم در آبهای زیرزمینی دشت همدان-بهار واقع در استان همدان مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از 30 حلقه چاه در چهار فصل تابستان، پاییز و زمستان 1381 و بهار 1382 نمونهگیری بهعمل آمد. بهمنظور تحلیل فصلی و مکانی کیفیت عناصر مورد بررسی در آبهای زیرزمینی از امکانات نرمافزاری زمین آمار ArcGIS نسخه 10 استفاده گردید. معیارهای ارزیابی میانگین خطای مطلق (MAE)، ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) و انحراف استاندارد عمومی (GSD)، با استفاده از روش اعتبارسنجی متقابل بود. نتایج این تحقیق نشان داد که مدل چند جملهای موضعی، روش کریجینگ (با توابع ساده و گسسته)، روش کریجینگ (با مدلهای احتمالی و شاخص) و کریجینگ (با مدلهای احتمالی و شاخص) بهترتیب بهترین روش برای تخمین غلظت کادمیوم در فصلهای تابستان، پاییز، زمستان و بهار میباشند. همچنین روش کریجینگ (با مدلهای احتمالی و شاخص) در فصلهای تابستان و پاییز و روش توابع پایه شعاعی در فصلهای زمستان و بهار بهعنوان نامناسبترین روشها تعیین گردیدند. نتایج ارزیابی نشان داد، بهترین روش انتخاب شده در یک مقطع زمانی را نمیتوان برای سایر فصلها نیز استفاده نمود. همچنین غلظت کادمیوم در فصل تابستان در شمال دشت و در فصل بهار در شمال شرقی دشت بالا بود. این غلظت در فصل پاییز در تمام دشت برابر 2/0 میکروگرم بر لیتر و در فصل زمستان از سمت شرق به غرب روبه افزایش مشاهده گردید.
