بهناز عطائیان

با پیشرفت و توسعه زندگی بشر خصوصاً در چند دهه اخیر، تحولاتی عظیم و بنیادین در نوع زندگی بشر و نحوه نگرش آن ها به طبیعت و جهان هستی ایجاد گردیده است. این موضوع با تاثیرگذاری بر الگوی رفتاری انسانها، موجبات بروز وضعیت های جدیدی را در محیط طبیعی آن ها فراهم نموده است که آسیب های زیست محیطی در سطح ملی، منطقه ای و جهانی از پیامدهای مهم آن به شمار می رود. ازجمله عوامل مؤثر در بروز خسارات زیست محیطی را می توان به افزایش رو به رشد جمعیت و نیاز روز افزون به جایگزینی و توسعه منابع جدید غذائی اشاره نمود. این موضوع از طریق تغییر کاربری اراضی، عدم برنامه ریزی هماهنگ، بکارگیری روش های غیر اصولی در بهره برداری از منابع و استفاده نامطلوب و نامتناسب از اراضی بدون توجه به استعدادها و محدودیت های آن ها، فرسودگی تدریجی این منابع خداداد را در پی خواهد داشت و پیامد فرسایش خاک، کاستی های عرصه منابع طبیعی و کشاورزی و افزونی سطح بیابانها سیلاب های سهمگین و تشدید دفعات آن و نهایتاً نابودی امکانات نسل های آتی را بدنبال خواهد داشت. بر اساس آمارهای موجود کشور، میزان خاکی که در اثر فرسایش در سال 1350 از دست رفته یک میلیارد تن و در سال 1360 ، 5/1 میلیارد تن و در سال 1370 ، 5/2 میلیـارد تن برآورد شده است. با احتسـاب قیمت هر تن خاک معـادل دو دلار (FAO - 1992) سالانه حدود 5 میلیارد دلار خسارت از این طریق به موجودی کشور وارد میشود که اگر خسارتهای ناشی از انباشت رسوب در حوزه های آبگیر سدها ، مشکلات زیست محیطی تخریب اراضی و تبعات ناشی از فرسایش خاک در حوزه های آبریز و عرصه های کشاورزی روستاها را که همانا مهاجرت بی رویه و نامعقول روستائیان به شهرهای بزرگ می باشد را اضافه نمائیم ، رقمی نجومی و رو به تصاعد از خسارت و فلاکت در پیش رویمان خواهد بود . با هدر رفتن خاک نه تنها تولید ، بلکه مخزن جذب و ذخیره نزولات آسمانی نیز متلاشی شده و موجب هدر رفتن آب می گردد که طبعا" این امر تخریب و انهدام بیشتر را بدنبال دارد . بخش اعظم کشور ازنظر اقلیمی جزء مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می گردد که تبخیر زیاد ، نزولات آسمانی کم و شدت پراکندگی آن ، پوشش گیاهی ضعیف ، سیلابهای مخرب و فرسایش خاک از اختصاصات این مناطق می باشد . با این وجود امروزه باتلاش متخصصین ومحققین این امکان فراهم آمده تا بتوان ضمن رعایت اصل همزیستی و یا کنار