بهناز عطائیان

افزایش و ذخیره کربن آلی در اکوسیستم‌های مرتعی به‌عنوان ترسیب کربن شناخته می‌شود، که یکی از راه حل‌های اصلی کاهش غلظت دی‌اکسیدکربن اتمسفری است. هدف این مطالعه ارزیابی ذخیره کربن در سیستم گیاه-خاک در مراتع تحت شرایط متفاوت مدیریتی شامل قرق، چرا، کودپاشی و بذرپاشی است. تعداد 24 نمونه‌ خاک سطحی، 20 نمونه لاشبرگ و زی‌توده گیاهی (هوایی و زیرزمینی) با استفاده از طرح تصادفی سیستماتیک در شرایط مدیریتی مختلف در زیرحوزه خامسان در بهار 1393 جمع‌آوری شدند. میزان کربن آلی خاک و بافت گیاهی به‌ترتیب با استفاده از روش والکی-‌بلک و احتراق در کوره الکتریکی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد شیوه‌های مدیریتی اثر معنی‌داری بر روی مقدار کربن آلی زی‌توده هوایی، زیرزمینی، مقدار لاشبرگ و خاک دارند (0/0001p≤). میانگین ذخیره کربن آلی خاک به ترتیب111/2تن در هکتار در مدیریت قرق، 85/5 تن در هکتار در مدیریت چرا، 130/5تن درهکتار در مدیریت کود‌پاشی و139/4 تن در هکتار در مدیریت بذر‌پاشی برآورد شد. بیشترین مقدار کربن آلی در زی‌توده هوایی، زیرزمینی و لاشبرگ به ترتیب در مدیریت‌های قرق (تفاوت معنی‌دار با مدیریت‌های بذرپاشی و چرا)، کود‌پاشی (تفاوت معنی‌دار با مدیریت‌های بذرپاشی، قرق و چرا)، و کودپاشی (تفاوت معنی‌دار با مدیریت‌ چرا)، مشاهده شد که میانگین مقدار آنها برابر با 5، 1 و 4 کیلوگرم در هکتار بود. به‌طور کلی بیشترین مقدار کربن آلی در سیستم گیاه-خاک مراتع نیمه‌استپی خامسان تحت مدیریت‌های مختلف به‌ترتیب در خاک، زی‌توده هوایی، لاشبرگ و ریشه مشاهده شد.