چکیده این مطالعه با هدف بررسی تأثیر شدت های مختلف چرای دام بر ویژگی های شیمیایی خاک در مراتع کوهستانی حوضه زوجی گنبد همدان انجام شد. در منطقه مورد مطالعه سه سایت با شدت چرایی سبک، متوسط و سنگین تعیین و سپس نمونه های خاک از سه عمق 10-0، 20-10 و 30-20 سانتی متر جمع آوری گردید. جهت مقایسه داده ها در سه منطقه چرایی از روش آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش شدت چرا مقادیرTotal Nitrogen, Organic Carbon وOrganic Mater به طور معنی داری کاهش پیدا کرد و در لایه سطحی بیشتر از سایر لایه ها بود. مقدار کلسیم و منیزیم در سه منطقه تفاوت زیادی با هم نداشت؛ به عبارت دیگر، کمتر تحت تأثیر مدیریت های متفاوت چرا قرار گرفت. کاهش OC بیانگر کاهش ذخایر کربن خاک بود که به همراه کاهش TN منجر به کاهش کیفیت و حاصلخیزی خاک شد. چرای دام با شدت زیاد از ویژگی های ذاتی سیستم چرای آزاد طولانی مدت است که خطری جدی برای کیفیت خاک و سلامت محیط زیست محسوب می شود.
