بختیار فتاحی

چکیده از مهم ترین مسائل در مدیریت مراتع، فراهم کردن اطلاعات جامع در مورد گونه های گیاهی و نیازمندی های رویشگاهی آن ها است. با توجه به نقش مهم گیاهان در تعادل اکوسیستم ها، شناخت روابط بین گیاهان و عوامل محیطی جهت حفظ ثبات و پایداری آن ها و نهایتاً تنوع زیستی ضروری است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل بوم شناختی مؤثر در رویشگاه گونه A. oliganthum در مراتع کوهستانی منطقه حفاظت شده "لشگردر" استان همدان در بهار و تابستان 1396 انجام شد. جهت بررسی، سه طبقه ارتفاعی (2300-2100، 2500-2300 و 2500 متر به بالا)، سه کلاس شیب (30-20%، 50-30% و >50) و چهار جهت اصلی (شمال، شرق، جنوب و غرب) مشخص گردید. در هر یک از سطوح عوامل فوق، منطقه معرف شناسایی و اندازه گیری فاکتورهای گیاهی A. oliganthum با استفاده از پلات (2 متر مربعی) درون این سایت ها انجام شد. در هر واحد کاری 3 پروفیل، منطبق بر محل های نمونه برداری پوشش گیاهی، به عمق 30 سانتی متر (عمق مؤثر ریشه دوانی گیاه)، حفر گردید و از هر پروفیل به مقدار استاندارد، یک نمونه خاک ترکیبی (عمق 30-0 سانتی متر) برداشت شد. نتایج نشان داد هر سه فاکتور جهت، ارتفاع و شیب بر روی درصد پوشش و تراکم گونه تأثیر معنی دار داشته اند (01/0P<) . همچنین اثر متقابل آنها (دوتایی و سه تایی) نیز در سطح پایین تری، معنی دار بوده است (05/0P<). بر مبنای نتایج آنالیز PCA، جهت، ارتفاع، سنگریزه عمقی، شن، پتاسیم و آهک مهمترین فاکتورهای رویشگاهی مؤثر بر خصوصیات گونه A. oliganthum هستند.