داود اخضری

زمینه و هدف: امروزه نگرانی‌‌های مرتبط با افزایش دام و اثرات مخرب آن از جمله فشرده‌‌سای خاک‌‌، تخریب خاک و فرسایش و آلودگی آب وجود دارد. یکی از راههای رایج جهت احیای مراتع و بازیابی توان آنها کاشت گونههای مرتعی مناسب و سپس قرق میباشد. روش بررسی: برای انجام این پژوهش 10 ترانسکت 100 متری به شیوهای که هر ترانسکت با ترانسکت قبلی 50 متر فاصله داشته باشد در نظر گرفته شد. در طول هر ترانسکت 10 پلات 1 در 1 تعیین و در هر پلات یک نمونه 100 گرمی خاک از 3 عمق 0-10، 10-20 و 20-30 سانتی‌متری برداشت گردید. به طور مشابه، به همین تعداد نمونه و مانند منطقه قرق و کپه‌کاری، در عرصه مجاوری که کپه‌کاری نشده و بهعنوان منطقه شاهد در نظر گرفته شده بود، نیز نمونه برداری انجام گردید. نمونه‌ها جهت اندازه‌گیری جرم مخصوص ظاهری، محتوی رطوبت خاک، pH، EC، نیتروژن کل، فسفر کل و کربن آلی خاک به آزمایشگاه منتقل گردیدند. سپس با استفاده از تجزیه واریانس یک‌طرفه در سطح احتمال 05/0 مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان داد در منطقه چرا شده جرم مخصوص ظاهری، EC، نیتروژن کل، فسفر کل و کربن آلی خاک در سطح معناداری 5 درصد بیشتر از منطقه قرق و کپه‌کاری بوده است اما رطوبت خاک و pH خاک در دو منطقه در هیچ سطحی تفاوت معناداری نداشتند. بحث و نتیجه‌گیری: جرم مخصوص ظاهری با اعمال چرا و لگدکوبی بر اثر فشرده شدن خاک افزایش می‌یابد. هدایت الکتریکی منطقه قرق شده نیز به دلیل افزایش پوشش گیاهی و کاهش تبخیر و تعرق در منطقه قرق کمتر از منطقه چرا شده بود. افزایش میزان نیتروژن، فسفر و کربن آلی خاک در منطقه چرا احتمالا به دلیل جذب آن‌هاتوسط ریشه گونه‌های گیاهی و برگشت این مواد از طریق فضولات دام‌های موجود به لایه‌های سطحی خاک مربوط می‌باشد.