مجید دکامین

زمینه و هدف: در سال­های اخیر بحث بر سر پایداری محیط زیستی تولیدات کشاورزی به طور گسترده­ای افزایش یافته است. در این راستا اثرات محیط­زیستی تولید سیب­زمینی در استان همدان (بزرگ ترین تولیدکننده سیب زمینی) بررسی شد. روش بررسی: در این مطالعه از روش ارزیابی چرخه حیات برای شناسایی اثرات محیط­زیستی استفاده شد. اطلاعات در شهرستان نهاوند و سال 1400-1399 از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری با کشاورز جمع آوری شد. ارزیابی اثر بر اساس روش CML IA انجام شد و اثرات محیط زیستی برای گروه های تاثیر پتانسیل تخلیه منابع سوخت فسیلی، پتانسیل گرمایش جهانی، پتانسیل اسیدی شدن،پتانسیل اختناق دریاچه­ای و پتانسیل سمیت برای انسان مورد بررسی قرار گرفت. واحد عملکردی تولید یک تن سیب زمینی مدنظر قرار گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد به ازای تولید هر تن سیب زمینی MJ75/1774 انرژی مصرف می­شود و معادل kg CO252/125، kg SO204/5، kg PO4 34/1 و kg1,4-DB4/69 آلاینده به محیط وارد می­شود که به ترتیب در طبقات اثر پتانسیل تخلیه منابع سوخت فسیلی، پتانسیل گرمایش جهانی، پتانسیل اسیدی شدن، پتانسیل مغذی شدن دریاجه و پتانسیل سمیت برای انسان نقش دارند. بحث و نتیجه ­گیری: تجزیه و تحلیل نشان داد فرآیند تولید کودهای شیمیایی و الکتریسیته بالاترین نقش را در طبقه اثرهای گرمایش جهانی، تخلیه سوخت­های فسیلی و سمیت برای انسان داشتند. انتشارات مستقیم از مزرعه به علت انتشار ترکیبات نیتروژن و فسفر ناشی از کودها، بیشترین تأثیر را در مغذی شدن دریاجه و اسیدی شدن داشت.