عیسی سلگی

تالاب ها از مهم ترین بوم سازگان آبی هستند که با وجود ارزش های بسیار اقتصادی، اجتماعی و محیط-زیستی در معرض آلایندها قرار گرفته اند. در این راستا بررسی وضعیت آلودگی این محیط های آبی به فلزات سنگین ضروری می باشد. با توجه به نقش و اهمیت تالاب ارزشمند زریوار در استان کردستان، این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین روی، مس و سرب در نمونه های آب، رسوب و بافت-های عضله و کبد ماهی کپورنقره ای تالاب زریوار انجام شد. نمونه برداری در آبان 1394 در 20 ایستگاه صورت گرفت. هضم اسیدی نمونه های ماهی با نسبت 4:1 اسیدهای نیتریک و پرکلریک و برای نمونه-های رسوب تالاب با کمک اسیدهای پرکلریک، نیتریک و کلریدریک به نسبت 1:3:1 انجام و غلظت فلزات با کمک دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. میانگین غلظت فلزات روی، مس و سرب در نمونه های آب به ترتیب 145/0، 060/0 و 001/0 و رسوب به ترتیب 918/1، 786/0، 856/2 و در نمونه های عضله 711/3، 040/1، 0085/0 و همچنین در بافت کبد 07/4، 32/1، 00921/0 میکروگرم بر گرم اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشان دهنده همبستگی معنی داری بین غلظت فلزات در آب و رسوب و همچنین در بافت های عضله و کبد بود. همچنین اختلاف معنی داری بین غلظت فلزات در بافت های کبد و عضله به دست آمد و غلظت این عناصر در نمونه های کبد بیشتراز عضله گزارش شد. علاوه براین نتایج حاصل از میزان برآورد جذب هفتگی از مصرف عضله ماهی کپورنقره ای برای فلزات مس، سرب و روی کمتر از جذب موقت هفتگی قابل قبول بوده و نتایج برآورد پتانسیل خطر THQ عناصر مورد نظر نیز کمتر از 1 به دست آمد و نشان داد مصرف عضله ماهی سلامت مصرف کنندگان را تهدید نمی نماید. مقایسه غلظت عناصر روی، مس و سرب در نمونه های آب، رسوب و ماهی تالاب زریوار با استانداردهای WHO و FAO بیانگر پایین بودن مقادیر آنها از حد مجاز می باشد.