کرم های خاکی به منظور ارزیابی ریسک آلاینده های محیطی توسط محققین مختلف به صورت گسترده ای به عنوان شاخص زیستی مورد استفاده قرار گرفته اند. از سویی دیگر گونه های کرم خاکی موجود در یک منطقه و نیز حساسیت آن ها به یک آلاینده خاص متفاوت می باشد. از اینرو هدف مطالعه حاضر بررسی اثرات فلز سرب بر ظاهر، توده زیستی، پراکسیداسیون لیپیدی و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل به عنوان نشانگرهای زیستی در گونه های Aporrectodea rosea، Aporrectodea caliginosa، Dendrobaena hortensis و Eisenia fetida کرم خاکی به منظور تعیین گونه ذاتاً حساستر به سرب است. برای این منظور، تست سمیت روی کرم های خاکی به روش تماسی مطابق دستورالعمل 207 سازمان همکاری و توسعه اقتصادی و اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدان های کل و پراکسیداسیون لیپیدی با مالون دی آلدئید به ترتیب با روش های توان آنتی اکسیدانی احیای آهن و تیوباربیوتوریک اسید انجام شدند. نتایج نشان داد کهترتیب شدت بروز علائم ظاهری و فیزیولوژیک مشاهده شده که از جمله آن ها می توان به کشیده شدن بدن، انقباض وزیکول سمینال، انقباض حلقه ها، پارگی کوتیکول و کوتاه شدن بدن اشاره کرد، به صورت A. rosea>A. caliginosa>D. hortensis>E. fetida بود. هم چنین گونه A. rosea قرار گرفته در معرض تیمارهای مختلف سرب، نسبت به کاهش توده زیستی و سطوح پراکسیداسیون لیپیدی و آنتی اکسیدانی کل حساسیت بیش تری را نشان داد. بنابراین باتوجه به یافته های بهدست آمده می توان پیشنهاد نمود که گونه A. rosea کرم خاکی می تواند به عنوان شاخص زیستی مناسب در مقابل آلودگی خاک به سرب مدنظر قرار گیرد.
