گرد و غبار از منابع مهم فلزات سنگین به ویژه در محیط زیست شهری است. فلزات سنگین با اتصال به ذرات گرد و غبار قادرند در سطح وسیعی انتشار یابند. بنابراین در این پژوهش به بررسی غلظت فلزات سنگین در گرد و غبار شهری و صنعتی شهر قزوین پرداخته شد. نمونه برداری از ناحیه شهری قزوین شامل هفت خیابان پرترافیک این شهر و شهرک صنعتی لیا روی هم رفته به تعداد 56 نمونه برداشت شد. نمونه های گردوغبار طبق روش های استاندارد عصاره گیری و سپس غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیوم، روی و مس در آنها اندازه گیری شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند همچنین شاخص خطر غیرسرطانزایی و سرطانزایی برای کودکان و بزرگسالان محاسبه شد. یافته ها نشان داد که میانگین غلظت فلزات سرب، کادمیوم، روی و مس در نواحی شهری به ترتیب 32/55، 84/1، 03/111 و 96/47 میلی گرم بر کیلوگرم و در نواحی صنعتی به ترتیب 07/98، 9/8، 3/154 و 6/54 میلی گرم بر کیلوگرم بود. تفاوت معنی داری از نظر میانگین غلظت فلز مس در نواحی صنعتی و شهری مشاهده شد، به طوریکه میانگین غلظت در نواحی صنعتی بیشتر از نواحی شهری بود. نتایج نشان داد که میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در نواحی شهری کمتر از حدود مجاز و میانگین غلظت فلز روی در نواحی صنعتی کمتر از حد مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی است. در این مطالعه شاخص خطر غیرسرطانزایی و خطر سرطانزایی برای کودکان و بزرگسالان کمتر از حد مجاز تعیین گردید. بنابراین خطری روی سلامتی افراد نخواهد داشت. اما با توجه به حضور فلزات سنگین در نمونه های گردوغبار شهری و صنعتی لازم است نظارت بیشتری بر واحدهای صنعتی و مراکز تولید آلاینده ها صورت گیرد.
