عیسی سلگی

بررسی پرندگان به عنوان شاخص آلودگی فلزات سنگین بسیار مفید است زیرا زیست شناسی پرندگان به خوبی شناخته شده است، همچنین آن ها از سطوح غذایی بالاتری در اکوسیستم ها تغذیه می کنند بنابراین می توانند اطلاعاتی در مورد وسعت آلودگی در تمام شبکه غذایی را فراهم آورند. این مطالعه در سال 1397 به منظور بررسی توزیع و غلظت فلزات‎ ‎سنگین (سرب، آهن، روی، مس، منگنز) در اندام های مختلف (کلیه، کبد، عضله، و پر) گونه گنجشک خانگی در شهر دزفول انجام شد. تعداد‎ ‎ 60 ‎ ‎قطعه‎ ‎گنجشک خانگی از مناطق شهری و 10 قطعه از منطقه روستایی شهر دزفول بهطور‎ ‎تصادفی‎ ‎در فصل بهار به کمک بومیان محلی جمع آوری شدند. ویژگی های بیومتری از قبیل طول بدن، طول بال، وزن و جنسیت نیز مورد بررسی قرار گرفت. از‎ ‎روش‎ ‎هضم‎ ‎اسیدی جهت‎ ‎آماده سازی‎ ‎نمونه ها‎ ‎استفاده‎ ‎شد. نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آنالیز قرار گرفت. ترتیب انباشت فلزات سنگین در اندام پر گنجشک خانگی در مناطق روستایی و شهری به صورت Fe > Zn > Mn >Pb > Cu، در اندام عضله Fe > Zn > Cu > Mn > Pb ‎ و در اندام کبد به صورت ‎ Fe > Zn > Mn > Cu > Pb ‎به دست آمد. ترتیب انباشت فلزات سنگین در اندام کلیه گنجشک خانگی در مناطق روستایی به صورتFe > Zn > Mn > Pb ‎ و در مناطق شهریFe > Cu ‎‎> Zn > Pb > Mn ‎ به دست آمد. آهن و روی بیشترین غلظت را در اندام های گنجشک خانگی در مناطق روستایی و شهری دارا بودند. بالا بودن غلظت این عناصر نشان می دهد این پرندگان در محیط زیستشان در معرض این فلزات قرار دارند. براساس نتایج مقایسه میانگین فلزات سنگین، فلز روی و منگنز بین مناطق روستایی و شهری در اندام پر و فلز آهن، مس، روی، منگنز و سرب در اندام عضله و کلیه و فلز سرب در اندام کبد از اختلاف معنی داری در سطح 05/0 برخوردار هستند. نتایج مقایسه میانگین فلزات سنگین بین جنس ماده و نر در گنجشک خانگی مناطق روستایی و شهری نشان داد فلز منگنز بین جنس نر و ماده در اندام پر و فلز سرب بین جنس نر و ماده در اندام کبد در مناطق شهری از اختلاف معنی داری در سطح 05/0 برخوردار است. یافته های مقایسه میانگین غلطت فلزات سنگین بین اندام های مختلف گنجشک خانگی در مناطق روستایی نشان داد فلز آهن، روی و منگنز بین اندام های پر و عضله در مناطق روستایی از اختلاف معنی داری