به منظور شناخت نیازهای رویشگاهی گونه سماق با هدف حفاظت، احیاء و توسعه این گونه ارزشمند، ذخیره گاه جنگلی سماق در شهرستان شازند در استان مرکزی انتخاب گردید. در سطح کل عرصه تعداد 14 قطعه نمونه مربعی شکل با روش نمونه برداری تصادفی ـ سیستماتیک با ابعاد شبکه 200 در300 متر پیاده شد. در هر قطعه نمونه علاوه بر مشخصات بوم شناختی، مشخصه های کمی مانند ارتفاع پایه اصلی، قطر متوسط تاج و قطر یقه قطورترین پایه ثبت شدند. برای بررسی خصوصیات فیزیکو شیمیایی خاک (نظیر بافت، هدایت الکتریکی، pH، کربن آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، 28 نمونه در دو عمق 0 تا 15 و 15 تا 30 سانتی متر، برداشت گردید. برای تعیین ارتباط بین ویژگی های گونه سماق، شرایط رویشگاهی و خصوصیات خاک، از آنالیز تطبیقی کانونی (CCA) استفاده شد. همچنین برای تعیین تأثیر جهت جغرافیایی بر ارتفاع و قطر تاج درختچه سماق از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر جهت شیب بر قطر تاج و ارتفاع درختچه سماق معنی دار است. براساس نتایج، بیشترین قطر تاج گونه سماق در جهت شمالی مشاهده گردید (25/100 سانتی متر). همچنین از لحاظ ارتفاع نیز بیشترین مقدار در جهت شمالی (30/112 سانتی متر) مشاهده شد. نتایج آنالیز تطبیقی کانونی برای پوشش گیاهی و عمق اول خاک توانست قطعات نمونه دارای گونه سماق را به خوبی از سایر قطعات نمونه جداسازی نماید و مشخص شد که قطعات نمونه دارای سماق، بیشترین ارتباط مثبت را با pH خاک در عمق اول داشته اند (44 درصد). همچنین نتایج آنالیز تطبیقی کانونی برای پوشش گیاهی و عمق دوم خاک نشان داد که قطعات نمونه دارای سماق، بیشترین ارتباط مثبت را با پتاسیم و هدایت الکتریکی خاک دارند (به ترتیب 60 و 57 درصد). درکل نتایج تحقیق نشان داد که قطعات نمونه دارای گونه سماق از pH، فسفر، نیتروژن، پتاسیم، ماده آلی، سلیت و هدایت الکتریکی بیشتری برخوردار بودند. از آنجا که شناسایی مشخصات اختصاصی هر رویشگاه جهت توسعه استراتژی های احیاء و توسعه ضروری است، باتوجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد می شود که در هسته مرکزی این ذخیره گاه حاصلخیزی خاک تقویت شود.
