فرهاد قاسمی آقباش

فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، امروزه یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی به شمار می-رود. از بین تمامی روش های موجود برای تثبیت، پایدارسازی مناطق و کنترل فرسایش آن چه حائز اهمیت است دوام این روش ها و کم هزینه تر بودن آن ها می باشد. از بین روش های متعدد جلوگیری از فرسایش خاک و افزایش پایداری دامنه ها، روش های زیست مهندسی حفاظت از مناطق به دلیل مسائل محیط زیستی و اقتصادی در مهندسی امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات بوم مهندسی دو گونه بلوط و زالزالک در پایداری دامنه های جنگلی در جنگل های منطقه چهارزبر در استان کرمانشاه است. به-همین منظور هشت پایه درختی از دو گونه مورد مطالعه به طور تصادفی انتخاب گردید. نمونه های ریشه از پروفیل بالا و پایین هر پایه درختی جمع آوری و در محلول الکل 15 درصد قرار داده شدند که پس از انتقال به آزمایشگاه توسط دستگاه اینسترون استاندارد مقاومت کششی آن ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش قطر مقاومت کششی به صورت تابع توانی منفی کاهش می یابد. به منظور بررسی رابطه بین قطر و مقاومت کششی در گونه ها آنالیز رگرسیون انجام شد همچنین آزمون همبستگی پیرسون، همبستگی معنی دار منفی بین آن ها را نشان داد. نتایج آزمون کوواریانس تنوع درون گونه ای مقاومت کششی را نشان داد. کمینه و بیشینه مقاومت کششی برای گونه بلوط در دامنه قطری 13/0-93/2 به ترتیب 01/15 و 08/116 و برای گونه زالزالک در دامنه قطری 32/0-97/2 به ترتیب 98/12 و 10/83 بدست آمد. نمونه خاک های هر پایه درختی به آزمایشگاه منقل شدند و چسبندگی و زاویه اصطکاک درونی ذرات خاک با استفاده از دستگاه برش مستقیم بدست آمد. میزان مسلح سازی دو گونه با استفاده از داده های مقاومت کششی و نسبت سطح ریشه به خاک (RAR) و بهره گیری از مدل Wu محاسبه گردید که بیشترین مقدار آن برای گونه بلوط 40/100 و برای گونه زالزالک 28/98 بدست آمد. ریشه ها در افزایش پایداری دامنه ها نقش به سزایی دارند و می توانند در تثبیت بیولوژیکی در مناطق حساس به فرسایش موثر واقع شوند. نتایج حاصل از این تحقیق آگاهی ما را در مورد ویژگی های زیست فنی این دو گونه افزایش خواهد داد.