فرهاد قاسمی آقباش

فرسایندگی باران به صورت قدرت تراکمی باران در بروز فرسایش تعریف می شود. اگر سایر خصوصیات موثر بر فرسایش ثابت در نظر گرفته شود، میزان هدررفت خاک مستقیماً متناسب با میزان فرسایندگی باران خواهد بود. در پژوهش حاضر با هدف تهیه نقشه فرسایندگی باران در استان لرستان، در ابتدا میزان فرسایندگی باران در 53 ایستگاه هواشناسی در سطح استان با شاخص اصلاح شده فورنیه (MF) محاسبه شد. در ادامه برای نشان دادن همبستگی مکانی میان داده های فرسایندگی باران از ترسیم واریوگرام در محیط نرم افزارGS+5.1.1 استفاده شد. در نهایت با بکارگیری روش زمین آماری کریجینگ در نرم افزار ArcGIS10.3، توزیع مکانی فرسایندگی باران نقشه سازی شد و به منظور انتخاب روش مناسب تر، دو روش کریجینگ معمولی و کریجینگ ساده با یکدیگر مقایسه شدند. بعد از انتخاب مدل واریوگرام و درون یابی انجام شده توسط روش های مورد بررسی در این تحقیق، در ادامه صحت درون یابی با روش ارزیابی متقابل مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده روش کریجینگ معمولی بدلیل بالاتر بودن مقدار R2 و پایین تر بودن مقادیر میانگین خطا (ME)، میانگین استاندارد شده خطا (MSE)، ریشه دوم میانگین استاندارد شده خطا (RMSE) دقت بالاتری را در مقایسه با روش کریجینگ ساده نشان داد. روش کریجینگ معمولی با میزان میانگین خطای برآورد پایین تر (06/0) و مربع میانگین ریشه خطا (4/0) مناسب ترین روش برای درون یابی در این پژوهش ارزیابی شد. همچنین میزان همبستگی(R2) مقادیر برآوردی و مشاهده ای فرسایندگی باران با روش کریجینگ معمولی 68/0 برآورد شد. در نهایت با استفاده از واریوگرام نمایی و روش کریجینگ معمولی نقشه فرسایندگی باران در سطح استان ترسیم شد که براساس آن مناطق واقع در امتداد شمالی-جنوبی و مرکزی استان لرستان دارای فرسایندگی زیاد و مناطق غربی و شرقی دارای فرسایندگی کمتری هستند. نقشه فرسایندگی باران تولید شده در این پژوهش می تواند به منظور برآورد میزان هدررفت خاک با مدل USLE و شناسایی مناطق با پتانسیل فرسایش زیاد مورد استفاده قرار گیرد.