مرکز محلات بومی همدان که در اصطلاح به «فضای چمن» مشهور بودند، در زمستان به شدت سرد، پاییز و بهار بادخیز و تابستان های گرم با تابش شدید خورشید، شرایط آسایشی را فراهم می ساختند و امکان برقراری تعاملات اجتماعی و دسترسی به خدمات تجاری، مذهبی، فرهنگی و بهداشتی پیرامونی را میسر می کردند. هدف پژوهش کشف رابطۀ همبستگی کالبد مرکز محله های بومی همدان با اقلیم است. بررسی میدانی 4158 پرسش نامه و همزمان سنجش با دستگاه محیط سنج رویکرد پژوهش بود که در ده محله اصیل همدان در نیمه فصول سال 1393، در سه وعدۀ صبح، ظهر و عصر مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss صورت پذیرفت و نتایج در سه بخش شاخص های توصیفی، مدلسازی و آزمون فرضیه ارائه شد. اهم نتایج پژوهش بدین قرار بود: آسایش دمایی و آسایش حرارتی در سنین بالاتر بیشتر بود. شانس آسایش حرارتی در فصل بهار با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 77/12 برابر شانس آسایش حرارتی در زمستان بود. شانس آسایش حرارتی در فصل تابستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 14/17 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان بود. همچنین شانس آسایش حرارتی در زمستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 63/7 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل پاییز بود. آسایش حرارتی در مرکز محلات بومی در فصول پاییز و زمستان چندین برابر سایر فضاهای باز شهری بود؛ به نحوی که میانگین دمای معادل فیزیولوژی زمستان در محله های درجه اول 15/21 و در محلۀ شاهد 46/8 ثبت شده بود.
