1403/08/26
غیاث الدین علیزاده

غیاث الدین علیزاده

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و علوم انسانی
نشانی: دانشگاه ملایر - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
از شهر کلاغ ها تا دریای ماهی ها: بررسی تأثیر ایدئولوژی بر ادبیات کودک با تکیه بر خوانش ژیژکی آثار صمد بهرنگی
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها
صمد بهرنگی، اولدوز، ماهی سیاه کوچولو، ژیژک، ایدئولوژی، فانتزی
سال 1398
پژوهشگران غیاث الدین علیزاده

چکیده

آثار ادبی و هنری در خلأ به وجود نمی آیند و موجودیتشان متأثر از اوضاع اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و سیاسی زمانه شان است. امروزه تردیدی وجود ندارد که هیچ اثری، حتی ساده ترین کتاب برای کودکان، نمی تواند خالی از بار ایدئولوژیک باشد. در ادبیات کودک که رابطه ی واضحی میان مؤلف و خواننده وجود دارد و مؤلف و ناشر نیز تحت تأثیر بسیاری از گروههای فشار هستند، این موضوع اهمیت خاصی می یابد. مؤلفانِ کتاب های کودک نیز همچون دیگر نویسندگان به طرز اجتناب ناپذیری تحت تأثیر پیش فرضها و دیدگاههایشان هستند: هنگام انتخاب موضوع و مواد کاری، هنگام پروراندن داستان و شخصیتها، در توصیف قهرمانها و تبهکارها، هنگام تعیین ماهیت گره افکنی ها و گرهگشایی ها، در برانگیختن واکنشهای احساسیِ مخاطب، در توضیح مضامین و القای نکات اخلاقی، و جز آن. بنابراین، کتاب ها بیانگر ایدئولوژیهای شخصیِ مؤلفانشان اند (خواه به صورت آشکار، خواه پنهان، دانسته یا ندانسته). انتشار کتاب هایی که ایدئولوژی یک فرد را بیان می کنند در حقیقت ترویج ارزش ها و معیارهای اوست. ترویج ارزشهای فردی از طریق پخش کتابی تأثیرگذار در جامعه ای که لبریز از ایدئولوژیهای مختلف و رقیب و گاهی حتی متخاصم است یک نوع کنش سیاسی به حساب می آید. این تحقیق به دنبال آن است تا با تکیه بر نظریات اسلاوی ژیژک، فیلسوف و روانکاو اسلوونیایی، بار ایدئولوژیکی و ساختار فانتزی تعدادی از آثار صمد بهرنگی و تاثیر آن بر کودکان را بررسی نماید. مطالعه ی داستانهای ا ولدوز و نیز داستان ماهی سیاه کوچولو مسیر تحول فکری مؤلف در طول دوران نویسندگی اش را نشان داده و نوعی جهانبینی خاص، از واکنش های افراطی تا انقلاب فکری و درونی، را در قالب آثار کودکانه برای قشر خردسال و نوجوان جامعه ترسیم می نماید.