حمید نوری

پیش بینی واکنش هیدرولوژیک حوضه های آبخیز در قالب آبنمود خروجی حوضه، به بارش ورودی، از مهم ترین اهداف علم هیدرولوژی آب های سطحی در مدیریت وقایع فرین به ویژه طراحی و اجرای برنامه های سازه ای، مدیریت حوضه های آبخیز و توسعه پایدار منطقه ای است. از یک سو با توجه به هشدارهای هیات بین الدول تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در خصوص گرم شدن زمین و افزایش وقایع فرین مانند خشکسالی ها و سیلاب ها بخصوص در عرض های جغرافیایی متوسط کره زمین و از سوی دیگر نقش آمار و اطلاعات مناسب در دستیابی به تحلیل های واقعی تر از وقایع سیلابی و نیز وسعت و نیاز حوضه های فاقد آمار به ویژه در کشورهای توسعه نیافته و درحال توسعه مانند ایران، این پژوهش به بررسی دقت و درجه کارایی مدل های آبنمود واحد لحظه ای ژئومورفوکلیماتولوژی و ژئومورفولوژی برای تعیین ابعاد آبنمود سیل یک رگبار با شدت و مدت معین در حوضه آبریز سد اکباتان همدان پرداخته و آن ها را باروش های ناش، روسو و scs مقایسه نموده و موثرترین و کارآمدترین مدل را معرفی کرده است. به منظور افزایش دقت و سرعت در اجرای کار از سیستم اطلاعات جغرافیایی و برای بررسی کارایی و دقت مدل ها از شاخص های آماری"میانگین توان دوم خطا"و"میانگین خطای نسبی"استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که روش ژئومورفوکلیماتولوژی نسبت به روش های ژئومورفولوژی، ناش، روسو و scs به ترتیب 12/109، 56/168، 99/137، 26/195 درصد وروش ژئومورفولوژی نسبت به روش های ناش، روسو وscs به ترتیب 43/156، 77/121، 23/187 درصد و روش روسو نسبت به روش های ناش و scs به ترتیب 14/164، 55/186 درصد و روش ناش نسبت به scs 24/122 درصد مناسب تر و کارآمدتر می باشند. لذا می توان در این حوضه، روش ژئومورفوکلیماتولوژی راکه مبتنی بر داده های ژئومورفولوژی و اقلیم شناسی است برتر از سایر روش ها معرفی نمود.