1403/12/22
جمال سروش

جمال سروش

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و علوم انسانی
نشانی:
تلفن: 08133339880-4

مشخصات پژوهش

عنوان
نقدی بر یک نقد؛ بازخوانی نظریه «قرب الهی» آیت‌الله مصباح‌یزدی
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
قرب الهی، قرب‌گرایی، حب ذات، ارزش اخلاقی، نقد قرب‌گرایی
سال 1403
مجله معرفت فلسفی
شناسه DOI
پژوهشگران روح الله شهریاری ، مجتبی مصباح ، جمال سروش

چکیده

مقاله حاضر بازخوانی دیدگاه «قرب‌گرایی» آیت‌الله مصباح ‌یزدی را با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد ارزیابی نقدهای جدید این نظریه وجهه همت قرار داده است. ازجمله نقدهایی که اخیراً بر این دیدگاه وارد شده عبارت است از: خروج بی‌جهت مفاهیم ماهوی از جملات اخلاقی و انحصار آنها به معقولات ثانیه فلسفی، عدم تفکیک میان الزام و لزوم و در نتیجه بروز مشکل نارسایی نظریه در الزام به غایت، که مرتبط با بعد منطقی نظریه است. در بعد معرفت‌شناسی، تحلیلی دانستن برخی گزاره‌های اخلاقی و در بعد هستی‌شناسی، عدم منشئیت حب ذات در گرایش‌های اخلاقی و نارسایی تعیین قرب الهی به‌مثابه مصداق کمال نهایی به‌سبب عدم امکان سنجش کمال حقیقی انسان در پرتو آن، ازجمله مهم‌ترین نقدهاست. بازخوانی دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی نشان می‌دهد برخلاف تصور ناقد، موارد به‌ظاهر نارسا و ناقص، ازجمله نقاط قوت نظریه محل بحث است، جز اینکه در برخی موارد به‌خاطر اجمال، برخی ابهامات و تناقضات ظاهری احساس می‌شود که در مقاله حاضر این موارد شرح و بسط یافته است.