فلاسفه اسلامی نفس انسانی را مشتمل بر تمام قوای طبیعی ، گیاهی و حیوانی دانسته و عـلاوه بر آن معتقدند که دو قوه ویژه به نام های عقل نظری و عقل عملی دارد. دربـاره عقـل عملـی و جایگاه آن در بین قوای نفس ناطقه و نیز کارکرد آن کمتر سخن گفته شده است . از ایـن رو مـا در این مقاله به روش توصیفی -تحلیلی به این مهم پرداخته و بـه ایـن نتیجـه رسـیده ایـم کـه کیفیات اربعه ، قوای طبیعی ، نباتی و حیوانی (که تقریبا بیست و چهار قوه مـی شـوند) در خـدمت عقل عملی (در جایگاه بیست و پنجم ) قرار می گیرند تا او نیز با سه کارکرد (انفعـالات ، اسـتنباط صناعات و افعال اختیاری ) و در چهار مرتبه (تهذیب ظاهر، تهذیب باطن یا تخلیه ، تحلیه ، فنـا و اسفار اربعه ) در خدمت عقل نظری باشد و عقل نظری را مهیا کند تا از مبادی عالیه منفعل شده و از مرتبه هیولانی به بالملکه ، بالفعل و سپس مستفاد برسـد و بـدین وسـیله بـا بیـانی فلسـفی روشن می شود که همه عالم در خدمت انسان است تا انسان با دو بال عقل نظری و عقل عملی به عالی ترین درجات کمال که همان قرب الهی است نائل گردد.
