بحث اتحاد و عاقل و معقول یکی از مباحث پیچیده فلسفی است. موضع نزاع در این بحث علم نفس به غیر خود است که ابن سینا اتحاد را در آن باطل و ملاصدرا قائل به آن است. ملاصدرا دلیل شیخ را ردّ و دلیلی بر اتحاد مذکور اقامه می کند. مرحوم سبزواری دلیل ملاصدرا را نمی پسندد و دلیلی دیگر بر آن اقامه می کند. در رساله اتحاد عاقل و معقول آیت الله تألهی به هر دو دلیل ملاصدرا و محقق سبزواری اشاره شده است که در نوشتار حاضر به بررسی و نقد آن می پردازیم.
