کامران شایسته

زمینه و هدف: در ایران با وجود روند فزاینده فعالیت­های توسعه­ای که سبب تغییر ساختار و در­نهایت تغییر یا از ­بین ­بردن عملکردها و فرآیندهای سیمای­سرزمین می­شوند، لزوم در­نظرگیری اثرات بصری در مطالعات EIA به­ویژه در اکوسیستم­های شمالی کشور احساس می­شود. این مطالعه با هدف کمی سازی معیارهای بصری پوشش اراضی با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه در سال 1395، با ­هدف کمی­سازی معیارهای بصری طبیعی­بودن و پیچیدگی با­ استفاده از سنجه­های SHDI، SHEI، PLAND، LPI، PR، PD و NP در حوزه آبخیز دو­ هزار و ­سه­ ­هزار تنکابن از دو نقطه دید ناظر صورت گرفت. پس از تهیه نقشه کاربری اراضی و تولید DSM و انتقال نقاط دید به GIS با استفاده از دستور Visibility در GIS، محدوده قابل­دید به­دست آمد و مورد بررسی قرار گرفت. یافته­ها: با­توجه به شاخص PLAND که بیشترین مقدار آن مربوط به کاربری جنگل بود و مقادیر آن برای کاربری­های جنگل، کشاورزی و مرتع به ترتیب 1499/0، 0001/0 و 0021/0 به دست آمد ، مشخص شد که طبیعی­بودن در محدوده دید نقطه اول بیشتر از نقطه دوم است و این منطقه دید، کمتر دستخوش مداخلات انسانی بوده ­است. در نقطه دوم به جز ارزش SHEI که کمتر از نقطه اول (0927/0) بود، مقادیر شاخص­های SHDI (0927/0)، PR (70000)، PD (507/2)، NP (2058000) بیش از نقطه دوم به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: استفاده از متریک­های سیمای سرزمین با­توجه به قابلیت­های آن­ها، می­تواند گامی مفید در راستای شناسایی زود هنگام اثرات توسعه بر ساختار سیمای سرزمین باشد. رویکرد ارائه­شده می­تواند پایه­ای برای توسعه یک روش جدید در درک اثرات تغییر سیمای سرزمین در ­زمینه برنامه­ریزی و مدیریت باشد.