آلودگی هوا یکی از بحران های محیط زیستی است که اثرات منفی مختلفی بر زندگی انسان و سایر موجودات وارد می کند. گرد و غبار یکی از انواع آلاینده های هوا است که در سال های اخیر به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مشکلات فراوانی را ایجاد کرده است. مهمترین راهکار مدیریت پدیده گرد و غبار شناسایی کانون تولید جهت کنترل آن از منشا است.بر این اساس هدف این مطالعه شناسایی مناطق دارای پتانسیل تولید گرد و غبار در داخل استان همدان است. به این منظور ضمن در نظر گرفتن حریم 15 کیلومتری در اطراف مرز استان همدان، مهمترین شاخص های موثر در ایجاد طوفان های گرد و غبار بررسی، شناسایی و نقشه سازی شدند. سپس نقشه های کاربری اراضی، پوشش گیاهی، رطوبت خاک و زبری سطح زمین بر اساس تصاویر ماهواره ای برای سال های 2001، 2009 و 2018 تهیه و با استفاده از توابع فازی طبقه بندی شدند. در نقشه کاربری اراضی، آن دسته از فعالیت هایی که می توانند منشا تولید گرد و غبار باشند شناسایی و اولویت بندی شدند. در شاخص های دیگر نیز کاهش پوشش گیاهی، کاهش رطوبت خاک و کاهش زبری زمین به عنوان شاخص های موثر بر افزایش پتانسیل گردو غبار در نظر گرفته شدند. در نهایت ضمن وزن دهی شاخص های مختلف از تلفیق شاخص ها، مناطق دارای بیشترین پتانسیل ایجاد گرد و غبار شناسایی و اولویت بندی شدند. حساس ترین مناطق در شمال غرب استان و همچنین بخش هایی از شرق و مرکز واقع شده اند. از طرفی طی دوره بررسی شده افزایش بسیار شدید مناطق با پتانسیل بالای تولید گرد و غبار در سطح استان مشاهده می شود که لزوم توجه جدی و انجام اقدامات مدیریتی را نمایان می سازد.
