محمد عبدلی

بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی یکساله، علفی و معطر از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این پژوهش با هدف بررسی اثر مجزا و توام غلظت های مختلف نانوذرات آهن (صفر، 250، 500 و 1000 ppm) و مس (صفر، 25، 50 و 100ppm) بر گیاهان 3 ماهه بادرشبی و انتخاب بهترین تیمار جهت افزایش رزمارینیک اسید و فعالیت آنتی اکسیدانی انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 16 تیمار و سه تکرار در شرایط گلخانه ای به روش اسپری برگی انجام شد. جهت تأیید نفوذ نانوذرات به بافت برگی گیاه بادرشبی، عکس TEM گرفته شد. مقدار رزمارینیک اسید با استفاده از دستگاه HPLC اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر میزان رنگیزه های فتوسنتزی، آنتوسیانین، ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، مالون دی آلدهید (MDA)، پراکسید هیدروژن (H2O2)، پرولین و آنتی اکسیدان در بادرشبی در سطح احتمال 1 درصد بسیار معنی دار بود و بهترین نتایج توسط تیمار ترکیبی با غلظت ppm 1000 نانو ذرات آهن+ ppm 100 نانوذرات مس بدست آمد. در بهترین تیمار، مقادیر کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید به ترتیب 90/9، 125 و 91/6 درصد، آنتوسیانین 73/9 درصد، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدها به ترتیب 74/1 و 57/1 درصد، MDA، H2O2 و پرولین به ترتیب 114، 80/9 و 43/5 درصد و رزمارینیک اسید 465 درصد نسبت به شاهد افزایش داشتند. همچنین در تیمار ترکیبی مذکور، مقدار آنتی اکسیدان 56/9 درصد نسبت به شاهد کاهش نشان داد. همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال 1% بین مقدار تولید رزمارینیک اسید و سایر صفات به استثناء فعالیت آنتی اکسیدانی (r=- 0.958) وجود داشت.