بادرنجبویه (.Melissa officinalis L) گیاهی چند ساله است که دارای فعالیتهای آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی، ضد التهابی، ضد قارچی و ضد سرطانی می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر محلول پاشی عصاره کشت (0 و ½ حجمی/حجمی)، هموژنایت سلولی قارچ Serendipita indica(20، 40، 80 و160 میلی گرم در لیتر) و اثر توام آنها بر ترکیب شیمیایی، میزان اسانس و برخی صفات فیزیولوژیکی بادرنجبویه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. در اسانس بادرنجبویه، 38 ترکیب شناسایی شد که عمده ترین آنها به ترتیب سیترونلال، گاما-3-کارن، ترانس-کاروئول، سیترال و لینالول (در مجموع 25/77 تا 40/20 درصد) بودند. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر میزان ترکیبات عمده بادرنجبویه در سطح احتمال 1 درصد بسیار معنی دار بود. بیشترین محتوای اسانس (0/28 درصد) و ترکیبات عمده اسانس بادرنجبویه شامل سیترونلال، ترانس-کاروئول، سیترال و لینالول (به ترتیب 32، 56، 58، 74 و 63 درصد بیشتر از گیاهان شاهد) توسط تیمار ½ عصاره کشت+160 میلی گرم در لیتر هموژنایت سلولی و کمترین آنها در تیمار شاهد (بدون محرک) بدست آمد. نتایج نشان داد که نوع و مقدار این محرک ها، به طور معنی داری بر میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، قندهای محلول، محتوای مالون دی آلدهید، پرولین و فلاونوئیدها نسبت به شاهد تأثیر گذاشت. سیترال با سیترونلال، ترانس-کاروئول و لینالول همبستگی مثبت و معنی دار نشان داد (P≤0.01). نقشه حرارتی برای صفات مورد مطالعه، بین شاهد و تیمارهای این محرک ها خوشه بندی متمایزی نشان داد. در مجموع، کاربرد برگی عصاره کشت و هموژنایت سلولی قارچ S. indica به عنوان یک محرک زیستی برای بهبود تولید اسانس بادرنجبویه و ترکیبات عمده آن پیشنهاد می شود.
