محمد بشیرگنبد

مقدمه و هدف: یکی از مهمترین چالشها در سالهای اخیر مساله تغییر اقلیم و اثرات آن بر منابع آبی است که به عنوان یکی از اصلی ترین زمینه های تحقیقاتی در سراسر جهان محسوب می شود. دو نشانه ی بارز و مشخص تغییر اقلیم تغییر در میانگین و مقادیر حدی متغیرهای اقلیمی است که می تواند احتمال بروز سیلابها را افزایش دهد و آثار زیانباری را در پی داشته باشد. به همین دلیل لازم است تا اثر تغییر اقلیم بر سیلاب حوضه ها در دوره های آتی بررسی گردد. مواد و روش ها: در این تحقیق با استفاده از داده های روزانه بارش و دمای مشاهده شده در دوره 2005-1961 ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی داخل و اطراف حوزه آبخیز بختیاری اثر تغییر اقلیم مورد بررسی قرار گرفت. برای پیش بینی بارش و دما در آینده از داده های مدل گردش عمومی canESM2 تحت سناریوهای حدی 6/2RCP و 5/8RCP برای متغیرهای اقلیمی در دوره های 2006 تا 2100 استفاده شد. معیارهای موثر در ریز مقیاس نمایی با توجه به میزان همبستگی متغیرهای پیش بینی کننده و پیش بینی شونده پایگاه NCEP انتخاب شد. سپس از مدل نیمه توزیعی MORDOR-SD برای ارزیابی اثرات تغیر اقلیم بر میزان رواناب استفاده شد. این مدل با استفاده از داده های روزانه بارش و دما و دبی های مشاهده ای در ایستگاه تنگ پنج بختیاری در دوره آماری 2006-1976 واسنجی و اعتبار یابی شد. اعمال نتایج تغییرات داده های بارش و دمای به دست آمده از مدل SDSM تحت دو سناریوی ذکر شده و باز تولید آنها به تعداد بسیار زیاد به روش بوت استرپ ناپارامتری و جایگزینی رویدادهای حداکثر روزانه حاصل از آن در مدل هیدرولوژیکی دستیابی به حداکثر جریان روزانه و احتمال مربوط به آن را ممکن ساخت. پس از پایان شبیه سازی و محاسبه تابع توزیع تجمعی رویدادهای شبیه سازی شده مقادیر حداکثر دبی های روزانه در دوره بازگشتهای مختلف محاسبه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که پارامترهای دما و بارش تحت سناریوهای 6/2RCP و 5/8RCP با متوسط معیارهای ارزیابی 29/1 MAE=، 96/1RMSE= و 56/0NASH= برای بارش به طور متوسط 4/5 تا 11 درصد کاهش نسبت به دوره پایه و برای دما با معیارهای ارزیابی 27/2MAE=، 71/2RMSE= و 92/0NASH= از 5/6 تا 4/10 درصد افزایش نسبت به دوره پایه را به دنبال دارد. نتایج معیارهای ارزیابی نش-ساتکلیف و کلینگ- گوپتا به ترتیب 76/0 و 83/0 است که نشان از توانایی قابل قبول مدل