مهدی قبولی

در روش های کلاسیک انتقال ژن به گیاهان، عموما از تکنیک های مختلف کشت بافت گیاهی استفاده می شود. استفاده از فنون کشت بافت، فرایند انتقال ژن به گیاهان را با مشکلات متعددی همچون صرف زمان و هزینه زیاد، نیاز به مهارت، تخصص و تجربه، و بروز تغییرات ژنتیکی ناشی از تنوع سوماتیکی، مواجه ساخته است. از این رو، در سال های اخیر، محققان به ابداع روش های تسهیل شده انتقال ژن اهتمام ورزیده اند که بی نیاز از فرایند کشت بافت بوده و پاسخگوی نیازهای تحقیقات نوین بیولوژی مولکولی باشند. در این بین، روش غوطه وری گل در سوسپانسیون آگروباکتریوم، توجه زیادی را به خود معطوف داشته است. در این تحقیق با هدف بررسی امکان انتقال ژن به گیاهان خانواده چتریان از طریق روش غوطه وری گل، گیاهان یکساله (شوید، رازیانه و گشنیز) و گیاهان دوساله (جعفری، هویج و کرفس) مورد آزمایش قرار گرفتند. گیاه آرابیدوپسیس نیز به عنوان گیاه مدل برای کنترل روش آزمایشی استفاده شد. گل های گیاهان موردنظر در مراحل مختلف نمو گل آذین در سوسپانسیون باکتری آگروباکتریوم حامل پلاسمید ناقل دوگانه PBI121 حاوی ژن گزارشگر گیاهیuidA (gus) و نشانگر گزینشگر گیاهی nptII غوطه ور شدند. اگرچه تولید گیاهچه های آرابیدوپسیس تراریخته و حصول نرخ تراریزش بسیار مطلوب برای این گیاه مبین صحت روش آزمایشی بود، ولی موفقیت چندانی در گیاهان خانواده چتریان حاصل نشد. پس از گزینش و آنالیز بیش از 10000 بذر از شش گونه گیاهی مورد آزمایش، تنها یک گیاهچه کرفس تراریخته شناسایی گردید. با استفاده از واکنش PCR، حضور ژن nptII در تنها گیاهچه کرفس تراریخته حاصل مشخص گردید، اما فعالیت ژن گزارشگر gus در آن تائید نشد. گیاهچه های تراریخته آرابیدوپسیس بیان کننده ژن گزارشگر gus با استفاده از تست هیستوشیمیایی X-Gluc و واکنش PCR تائید شدند