تنش های غیرزیستی از جمله خشکی و شوری، از مهم ترین عوامل محدودکننده رشد و نمو گیاهان زراعی می باشند. با تغییرات ایجاد شده در شرایط آب و هوایی، نقش تنش ها در محدودیت تولید و عملکرد در حال افزایش است. در گیاهان، پاسخ به تنش های محیطی در تمام سطوح اتفاق می افتد که شامل پاسخ های سلولی، تغییر متابولیسم و تغییر در سطح مولکولی می باشد. تنظیم بیان ژن در سطح پس از نسخه برداری از طریق میکرو آر. ان. آ ها یکی از مکانیزم های دفاعی گیاهان در برابر تنش های محیطی می باشد. قارچ اندوفیت Piriformospora indica یکی از میکروارگانیسم های مفید است که از دامنه میزبانی وسیع و خاصیت تحریک کنندگی رشد گیاه برخوردار می باشد و مقاومت گیاهان را به تنش های زیستی و غیرزیستی افزایش می دهد. در این پژوهش، اثرات تلقیح با قارچ P. indica و تنش خشکی بر بیان دو میکرو آر. ان. آ مهم، miR159 و miR396، در گیاهان برنج بررسی گردید. برای این منظور آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت که تیمارها شامل سطوح مختلف تنش خشکی و تلقیح با قارچ بود. نتایج، الگوی بیان متضاد را در miR396 (کاهش بیان) و miR159 (افزایش بیان) تحت شرایط تنش خشکی نشان داد. با اینحال، هر دو میکرو آر. ان. آ تحت تاثیر تلقیح با قارچ افزایش بیان داشتند. تحت شرایط تنش خشکی، تیمار با قارچ باعث افزایش معنی دار بیان miR396 و miR159 گردید. تنظیم رشد، حساسیت به تنش خشکی و افزایش کارایی استفاده از آب در گیاه، مستقیما توسط فاکتورهای رونویسی MYB و GRF کنترل می گردند. بنابراین تغییر قابل توجه در بیان miR159 و miR396 می توانند از طریق تنطیم بیان این فاکتورهای رونویسی به افزایش مقاومت گیاه در شرایط تنش خشکی منجر شود.
