مهدی قبولی

سخت ریشه زایی هنوز یکی از موانع عمده جهت تکثیر گیاهان می باشد. استفاده از باکتری خاکزی A. rhizogenez در بعضی گیاهان این مشکل را برطرف نموده است. این آزمایش به منظور تحریک ریشه زایی و تولید ریشه های تراریخته با استفاده از دو استرین A4 و GMI9534 اگروباکتریوم رایزوژنز و روی سه نوع شاخه (سرشاخه های فصل جاری، شاخه های 1 تا 2 ساله و شاخه های 5 تا 6 ساله) برخی گیاهان باغی صورت گرفت. آزمایشات به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار و در هر تکرار با 15 نمونه و در دو بخش انجام شدند. در بخش اول آزمایشات (in vitro)، ریز قلمه های زرشک بیدانه و گیاهچه های استریل اسطو خدوس تحت تلقیح باکتریایی قرار گرفتند. بخش دوم آزمایشات در گلخانه (in vivo) و با دو نوع تلقیح: اول تلقیح قلمه ها (زرشک بیدانه و فیکوس بنجامین) و دوم القاء باکتریایی به روش خوابانیدن هوایی (زرشک بیدانه، رز، رزماری و فیکوس بنجامین) صورت گرفت. ریشه زایی گیاهچه های استریل اسطوخودوس در تلقیح با استرین GMI9534 نسبت به استرین A4 و شاهد، افزایش معنی داری در سطح 1% نشان داد. در ساقه های خشبی (1 تا 2 ساله) رزماری تلقیح شده به روش خوابانیدن هوایی با استرین GMI9534 نسبت به استرین A4 و شاهد افزایش ریشه زایی بطور معنی داری در سطح 5% مشاهده شد. ریشه زایی قلمه های جوان (1 تا 2 ساله) بنجامین و نیز ساقه های جوان (1 تا 2 ساله) بنجامین و ساقه های خشبی (1 تا 2 ساله) رز که به روش خوابانیدن هوایی با استرین GMI9534 تلقیح شدند، نسبت به استرین A4 و شاهد افزایش معنی داری را در سطح 1% نشان دادند. ماهیت تراریختی ریشه های موئین با استفاده از تکنیک PCR و با تکثیر اختصاصی ژن rolC اگروباکتریوم رایزوژنز روی DNAی استخراج شده از ریشه های موئین به اثبات رسید.