معصومه قنبری

سابقه و هدف: سیب زمینی پنجمین فراورده کشاورزی جهان هست که خاستگاه کربوهیدرات، پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری برای آدمی است. نهادههای کشاورزی کارایی ویژهای در افزایش رشد و عملکرد سیبزمینی دارند. ولی گاهی کاربرد بیرویه کودهای شیمیایی دشواری های زیستی و بهداشتی فراوانی را به دنبال دارد. ریزجانداران سودمند خاک میتوانند کارایی ویژهای در بهبود رشد گیاه، برداشت فراوردههای کشاورزی و در پی آن کاهش هزینه های آن داشته باشند. چگونگی )کیفیت( خاک، افزون بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی، پیوند نزدیکی با ویژگیهای زیستی آن دارد. این پژوهش با هدف بررسی کاربرد 10 سویه باکتری گشاینده )حل کننده( پتاسیم، فسفر و آهن و کود زیستی پتابارور بر شاخصهای رشد سیب زمینی رقم جیلی و فراورده بهداشتی تر آن انجام گردید. مواد و روش ها: این پژوهش در سال 1398 در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی همدان با طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها 10 جدایه باکتری شناسایی شده حل کننده پتاسیم، فسفر و آهن، یک کودزیستی پتابارور و یک تیمار گواه )شاهد( آزمایش )بدون کود زیستی یا باکتری( بود. ویژگیهای اندازه گیری شده، وزن تر غده، تعداد غده، کارکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، درصد ماده خشک، غلظت فسفر، پتاسیم، آهن و روی در ریشه، اندام هوایی، غده و خاک بود. یافته ها: نتایج نشان داد که کاربرد باکتریهای حل کننده پتاسیم، فسفر و آهن به گونه معنی داری موجب افزایش ویژگیهای رشد گیاه سیب زمینی و هم چنین افزایش جذب عناصر فسفر، پتاسیم، آهن و روی در گیاه شد. در این پژوهش کاراترین باکتری، سودوموناس فردریکبرجینسکی بود که در بیش تر شاخصهای رشد گیاه و جذب عناصر توانمندتر از سایر باکتریها بود. وزن خشک ریشه در تیمار با این باکتری 66 / 16 گرم بر گلدان شد که در برابر شاهد آزمایش 92 / 103 درصد افزایش نشان داد. بیش ترین افزایش وزن خشک اندام هوایی در تیمار با اینباکتری 47 گرم بر گلدان شد که افزایش 88 درصدی نسبت به شاهد آزمایش نشان داد. در مایه زنی با این باکتری غلظت روی در ریشه، غلظت فسفر، پتاسیم، آهن و روی در اندام هوایی، به ترتیب 034 / 0 ، 666 / 6 ، 16 / 333 ، 460 / 0 ، 041 / 0 میلیگرم بر گرم بود که تفاوت معنیدار با شاهد آزمایش و سایر تیمارها داشت. ناکارامدترین باکتریها در این پژوهش، باکتریهای بریوندیموناسویسکولا