گسترش شهری میتواند منجر به تغییر کاربری زمین شود و تغییرات کاربری زمین ساختار اکوسیستم های طبیعی را تحت تأثیر قرار داده و متعاقباً خدمات اکوسیستم را تغییر می دهد. بنابراین، گسترش شهری خدمات متعدد اکوسیستم را تهدید میکند. در این مطالعه وضعیت و روند چهار خدمت اکوسیستمی کلیدی )کیفیت هوا، عملکرد آب، تفرج و تامین غذا( در سیمای سرزمین کلانشهر کرج تعیین شد . بدین منظور، دو استراتژی بهینه استفاده از زمین به عنوان سناریوهای تداوم روند موجود و توسعه متوازن در سال 1407 برای ارزیابی تغییرات خدمات اکوسیستم استفاده شد . سپس، اثرات تغییر کاربری اراضی در پاسخ به گسترش شهری بر الگوهای سیمای سرزمین در وضعیتهای پایه ) 1385 ،) جاری )در اینجا 1396 ( و دو سناریوی آینده ) 1407 ( با استفاده از متریکهای سیمای سرزمین و آنالیز گرادیان بررسی شد. نتایج نشان می دهد که گسترش سریع زمینهای ساخته شده توسط انسان باعث کاهش خدمات اکوسیستم در سیمای سرزمین کرج می شود . در مقایسه با خدمات اکوسیستم در سال 1396 ، خدمت عملکرد آب افزایش و خدمات کیفیت هوا، تامین غذا و تفرج، تحت سناریوی تداوم روند موجود در سال 1407 کاهش مییابد . از طرف دیگر، تحت سناریوی توسعه متوازن، خدمات عملکرد آب و تولید مواد غذایی افزایش، اما تفرج کاهش مییابد. نتایج آنالیز گرادیان نیز نشان داد که گسترش شهری موجب شده است که الگوی سیمای سرزمین در کلانشهر کرج، الگویی با شکل منظمتر و تنوع کمتر باشد. بر اساس نتایج، برنامه ریزان و سیاستگذاران کلانشهر کرج باید بر بهبود کیفیت هوا در شمال غرب، غرب، جنوب شرقی و قسمتی از مرکز پاییندست، عرضه آب در منطقه مرکزی و قسمتهای غربی و شمال غربی پاییندست، فرصتهای تفرجی در پاییندست، به ویژه در منطقه مرکزی و بهبود تولید مواد غذایی در پاییندست، به ویژه در بخشهای غربی تمرکز کنند. تجزیه و تحلیل سناریو نشان داد که سناریوی توسعه متوازن در ارائه خدمات اکوسیستم عملکرد بهتری دارد. بنابراین، خدمات اکوسیستم شهری میتواند در مکانها و سناریوها متفاوت باشد و موارد مهمی را در استفاده از ارزش خدمات اکوسیستم در برنامهریزی های شهری و اولویت های سیاسی برجسته کند. بر این اساس نتایج، این مطالعه میتواند برای برنامهریزی، مدیریت و تصمیمگیری در مورد کاربری اراضی و خدمات اکوسیستم مفید واقع شود.
