میر مهرداد میرسنجری

با افزایش جمعیت و فشارهای روانی حاصل از شلوغی شهرها، گردشگری طبیعت به عنوان یکی از راه های کاهش فشارهای حاصله بر مردم اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. ارزیابی توان اکولوژیک و شناسایی ظرفیت های طبیعی هر منطقه به همراه برنامه ریزی صحیح می تواند منجر به بهره برداری پایدار و مستمر از عرصه های طبیعی گردد. در این تحقیق مناطق پتانسیل توسعه گردشگری طبیعت (PE) در شهرستان دنا در شمال استان کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی بالغ بر 1577 کیلومتر مربع و با پدیده های نادر و ارزشمند طبیعی با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) شناسایی و اولویت بندی شدند. شاخص های مورد استفاده شامل دو گروه شاخص های ثانویه ترکیبی (SI) گردشگری طبیعت یعنی شاخص توزیع حیات وحش (WDI)، شاخص جاذبه گردشگری طبیعت (EAI)، شاخص انعطاف پذیری یا مقاومت محیط (ERI)، شاخص تسهیلات زیر بنایی (IFI) و شاخص تنوع گردشگری طبیعت (EDI) و شاخص های اولیه (PI) که ذیل شاخص های ثانویه ترکیبی بودند. برای تعیین وزن نسبی (uj) شاخص ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شد. برای تعیین وزن ترتیبی (vj) شاخص ها از الگوریتم میانگین وزن ترتیبی (OWA) و کمیت سنج-های فازی (FUZZY QUANTIFIER) استفاده شد. برای استاندارد سازی و هم مقیاس کردن شاخص ها نیز از تئوری مجموعه های FUZZY استفاده شد. در مجموع تعیین نقشه مناطق پتانسیل توسعه اکوتوریسم (PE) شهرستان دنا به چهار روش SI-AHP، SI-AHP-OWA، PI-ANP و PI-ANP-OWA تهیه شده است. در روش SI-AHP، نتایج مربوط به بررسی اهمیت نسبی شاخص های مورد استفاده در تعیین مناطق پتانسیل اکوتوریسم با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که شاخص تنوع گردشگری طبیعت با وزن نسبی 27/0 و شاخص توزیع حیات وحش با وزن نسبی 12/0 به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را از نظر کارشناسان مربوطه داشته اند. با توجه به شاخص تنوع گردشگری طبیعت که از نگاه کارشناسان دارای بیشترین اهمیت در تعیین مناطق پتانسیل اکوتوریسم در شهرستان دنا است، فقط 6 % از مساحت شهرستان دنا دارای قابلیت شایستگی زیاد است. درصد اختصاص یافته به کلاس های مناسب (S1) و نامناسب (S4) توسعه گردشگری طبیعت به ترتیب 7 و 001/0 درصد از کل مساحت منطقه مورد مطالعه است که طبیعتاً اولویت توسعه با کلاس مناسب با مساحت حدود 12400 هکتار است که پرا