محمد محمدی

هدف از این مطالعه بررسی سوءمصرف داروها و مکمل‌های ورزشی در ورزشکاران غیرحرفه‌ای در کشور، ارائه مدل و راهکارهای اجرایی بود. تحقیق حاضر به‌صورت آمیخته تشریحی است که بخش اول تحقیق به‌صورت کمی و بخش دوم به‌صورت کیفی انجام شده است. روش تحقیق در بخش کمی با توجه به هدف توصیفی همبستگی، از نظر زمانی مقطعی و با توجه به نتایج به‌دست‌آمده کاربردی است. در بخش دوم تحقیق، یافته‌های بخش اول در قالب مصاحبه با 10 نفر از صاحب‌نظران در دو جلسه گروه متمرکز (جلسه اول با 6 نفر به‌مدت 52 دقیقه، جلسه دوم با 4 نفر به‌مدت 38 دقیقه) مطرح شد. جامعه آماری کلیه ورزشکاران مرد و زن بالای 15 سال که حداقل 1 سال سابقه تمرین در یکی از رشته‌های ورزشی پرطرفدار ایران شامل فوتبال، فوتسال، کاراته، شنا، رزمی، تکواندو، کشتی، مشت‌زنی، والیبال، هندبال، وزنه‌برداری، جودو، پرورش اندام، آمادگی جسمانی، تنیس روی میز، بسکتبال، قایق‌رانی، دوومیدانی و بدمینتون در 20 استان را داشتند و نمونه آماری خوشه‌ای به‌صورت تصادفی بود. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته‌بود، از آمار توصیفی برای میانگین، انحراف‌معیار و نمودار فراوانی بهره گرفته شد و برای تعیین توزیع طبیعی متغیرها از آزمون‌های پارامتریک و یا غیر پارامتریک ابتدا از آزمون کلوموگراف اسمیرنوف برای توزیع طبیعی بودن و جهت تعیین رابطه از آزمون همبستگی پیرسون و تجزیه‌وتحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 22 و آموس استفاده شد. نتایج تحقیق برحسب سوءمصرف داروها و مکمل‌های ورزشی در ورزشکاران غیرحرفه‌ای در کشور جهت تحلیل مسیر هر یک از عوامل برحسب شیوع سوءمصرف مواد نیروزا نشان داد که نگرش ورزشکاران (ضریب مسیر 22/0)، عوامل اخلاقی فرهنگی (ضریب مسیر 01/0-)، رسانه‌های سمعی و بصری (ضریب مسیر 15/0-)، پیشنهاددهندگان (ضریب مسیر 17/0)، دسترسی (ضریب مسیر 18/0)، عوامل اقتصادی (ضریب مسیر 14/0-)، آموزش و پژوهش (ضریب مسیر 15/0-) و نظارت قانونی بر توزیع مکمل‌های ورزشی (ضریب مسیر 14/0-) ارتباط معناداری با سوءمصرف موارد نیروزا دارند. با توجه به نتایج تحقیق به‌طورکلی هشت عامل نگرش، اخلاقی - فرهنگی، رسانه‌های سمعی و بصری، پیشنهاددهندگان، دسترسی، اقتصادی، آموزش، پژوهش و نظارت قانونی بر توزیع مکمل‌های ورزشی در سوء مصرف مواد نیروزا در ورزشکاران غیرحرفه‌ای اثرگذار بودند.