مجید رستمی

کرفس کوهی با نام علمی Kelussia odoratissima Mozaff متعلق به خانواده چتریان (Apiaceae) می باشد که به دلیل خواص دارویی و تغذیه ای که دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این گیاه بومی ایران بوده و در بخش هایی از زاگرس مرکزی رشد می کند. کرفس کوهی در زمره گیاهان در معرض انقراض می باشد که اخیرا تحقیقاتی در زمینه تکثیر آن صورت گرفته است. خواب بذر یکی از مشکلات عمده در کرفس کوهی است که منجر به کاهش درصد جوانه زنی می شود. بنابراین، بهبود جوانه زنی بذر، شکستن خواب و افزایش رشد و نمو گیاه در مراحل ابتدایی رشد از جمله راه های حفاظت از این گیاه می باشد. قارچ Piriformospora indica یک قارچ شبه میکوریزی است که با کلنیزاسیون ریشه گیاهان میزبان باعث رشد و نمو شده و مقاومت گیاهان را به تنش های زیستی و غیر زیستی افزایش می دهد. به منظور ارزیابی تاثیر تیمارهای مختلف P. indica بر صفات جوانه زنی بذر کرفس کوهی، آزمایشی با طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار انجام شد. همچنین گیاهچه های بدست آمده در مرحله بعد با قارچ تلقیح شد تا اثرات تیمار با قارچ بر رشد و ماندگاری گیاهچه ها بررسی گردد. تیمارهای آزمایش اول شامل استفاده از میسلیوم قارچ P. indica (M)، اسپور P. indica (S)، ترکیب اسید جیبرلیک و میسلیوم قارچ (H + M) ، ترکیب اسید جیبرلیک و محلول اسپور (H + S) و شاهد (C) بود. در آزمایش دوم سه تیمار قارچی (تلقیح با اسپور، تلقیح با میسیلیوم و شاهد تلقیح نشده) مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج آزمایش اول، بیشترین درصد جوانه زنی (75%) و بیشترین سرعت جوانه زنی مربوط به محلول اسپور قارچ P. indica بود. کمترین میزان یکنواختی جوانه زنی (GU) در محلول اسپور P. indica مشاهده شد. در بین تیمارهای مختلف، استفاده از محلول اسپور P. indica باعث رسیدن به کمترین زمان تا 10% جوانه زنی (D10) و 90% جوانه زنی (D90) شد. بیشترین طول جوانه و طول ریشه در تیمار اسپور در مقایسه با شاهد بود. استفاده از محلول اسپور از P. indica به ترتیب 16 و 32 درصد طول جوانه و ریشه را افزایش داد. اگرچه نتایج اولیه آزمایش دوم حاکی از زنده ماندن طولانی تر گیاهچه های کرفس کوهی تلقیح شده در مقایسه با گروه کنترل بود، اما در نهایت رشد گیاهچه ها بعد از دو هفته متوقف و سپس از بین رفتند. براساس نتایج فعلی، به نظر می رسد تیمار اسپور P. indica بهتری