زمینه: آرسنیک از دسته عناصری بهشمار میآید که در پوسته زمین نسبتاً فراوان است. علیرغم کاربردهای متنوع در بخشهای مختلف همچون صنعت، کشاورزی و داروسازی، آرسنیک تأثیرات خطرناکی نیز بر موجودات زنده و از جمله انسان دارد. دو منشأ انسانی )ناشی از فعالیتهای انسانی همچون صنعت، معدن و کشاورزی( و طبیعی برای ایجاد آلودگی این عنصر در محیط زیست شناخته شده است. در این مقاله با تهیه نقشه توزیع این آلاینده در بخش جنوبی کرمان منشأ احتمالی این آلودگی بررسی شده است. مواد و روشها: در این مقاله از آنالیز آرسنیک در 6885 نمونه رسوبات آبراههای در جنوب استان کرمان جهت مدلسازی فضایی آلایندگی این عنصر استفاده شده است. به منظور تخمین میزان آلاینده در نقاطی که از آنها نمونهای برداشت نشده است، از روش مدلسازی کریگینگ بیزین تجربی استفاده شده است. یافتهها: غلظت آلاینده آرسنیک در برخی از بخشهای غربی منطقه از حد استاندارد فراتر بوده و لازم است تا مطالعات لازم در خصوص سطح مخاطرات مرتبط با این آلاینده و تأثیر آن بر رواج بیماریهای مرتبط همچون سرطان پوست، مثانه و ریه، دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی در این بخشها مورد بررسی قرار گیرد. نتیجهگیری: بررسی تطبیقی نقشه آلاینده و موقعیت کانسارها، معادن، صنایع شیمیایی و زمینهای کشاورزی نشان داد که عمده آلودگی آرسنیک در این منطقه ناشی از صنعت و کشاورزی نبوده و به احتمال زیاد منشأ ژئوژنیک دارد. با توجه به اینکه مدلسازی صورت گرفته بر اساس نمونههای رسوبات آبراههای میباشد، لازم است تا در گام بعد، مطالعات بر اساس نمونههای خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی و نمونههای انسانی در مناطق آلوده صورت پذیرد.
