محبوبه ضرابی

ارزیابی فعالیت آنزیمی برای تعیین فعالیت میکروبی خاک که مسئول واکنش های مهم مانند معدنی شدن و هوموسی شدن مواد آلی خاک هستند، مفید است. فعالیت آنزیمی بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک موثر بوده و از رشد گیاهان حمایت می کند. بنابراین فعالیت آنزیمی یک شاخص حساس برای ارزیابی تاثیر اصلاح کنندها در خاک است. بیوچار یکی از این اصلاح کننده های آلی است که کاربرد آن در خاک می تواند بر فعالیت آنزیمی خاک تاثیرگذار باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی تاثیر بیوچارهای مختلف بر رفتار آنزیمی دو خاک لوم رسی و لوم شنی بود. به منظور انجام این پژوهش آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. از بیوچارها در 10 درصد وزنی استفاده گردید. تیمارهای آزمایش شامل خاک شاهد (CS)، خاک+بیوچار ضایعات انگور (GSB)، خاک+ بیوچار پوسته قهوه ایی گردو (NSB) و خاک+ بیوچار کود مرغی (PMB) بود. نمونه ها حدود دو ماه در دمای 3±25 درجه سانتی گراد نگه داری گردیده در مدت زمان انکوباسیون با افزودن آب مقطر و مخلوط نمودن نمونه ها، رطوبت در حد 70 درصد ظرفیت زراعی نگه داری شد. در زمان 5، 10، 30 و 60 روز از خاک ها، نمونه برداری صورت گرفت و در نمونه ها برخی ویژگی های شیمیایی (کربن آلی، فسفر قابل دسترس، آمونیوم و نیترات) و فعالیت آنزیم اینورتاز، فسفاتاز اسیدی و قلیایی و اوره آز اندازه گیری گردید. برخی شاخص های کیفی خاک با استفاده از فعالیت مطلق آنزیم محاسبه و مورد پردازش قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد تیمار PMB و GSB موجب افزایش معنی دار غلظت کربن آلی، فسفر قابل جذب و آمونیوم و نیترات در خاک در مقایسه با تیمار شاهد شد. که تاثیر بیوچار بر افزایش این پارامترها در خاک لوم رسی به مراتب بیشتر از خاک لوم شنی بود. غلظت فسفر قابل جذب و نیترات با افزایش زمان انکوباسیون افزایش و غلظت کربن آلی و آمونیوم با افزایش زمان انکوباسیون کاهش یافت. همچنین افزودن بیوچار به خاک موجب افزایش فعالیت آنزیم اینورتاز گردید که این افزایش در تیمار PMB و GSB در مقایسه با شاهد معنی دار بود. تیمار PMB و GSB به ترتیب موجب افزایش 2/5 و 4/2 برابری آنزیم اینورتاز در خاک لوم شنی و 3/2 و 5/1 برابری این آنزیم در خاک لوم رسی شدند. ترتیب فعالیت آنزیم اینورتاز در تیمارهای مختلف از این الگو تبعیت کرد: PMB> GSB> NSB≥CS. بیشترین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی د